ကိုယ္သိသမွ် သီဟိုဠ္ပညာေရးအေၾကာင္း

((( ကိုယ္သိသမွ် သီဟိုဠ္ပညာေရးအေၾကာင္း )))

" သီဟိုဠ္ကိုပညာသင္သြားတယ္လည္းဆိုေသးရဲ႕ ေရးလိုက္တဲ့အေၾကာင္းက ပညာေရးအေၾကာင္း တစ္ခုမွမပါေသးဘူး " တဲ့။

ဟုတ္ေတာ့ ဟုတ္သားပဲ။ ကိုယ္လည္း ေရာက္ကတည္းက ဟိုအေၾကာင္း ဒီအေၾကာင္းေတြသာ ေျပာေနတာ၊ ပညာေရးနဲ႔ ပတ္သက္တာ တစ္ခုမွမေျပာရေသးဘူး။

ဟုတ္ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္က ရဟန္းသံဃာေတြ သီရိလကၤာကိုၾကြၾကတယ္ဆိုတာ "ပညာေရး" ဆိုတဲ့ အခ်က္တစ္ခုတည္းေၾကာင့္လို႔ပဲ ေကာက္ခ်က္ခ် ခ်င္တယ္။

ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ သီရိလကၤာဆိုတာ ကိုယ္တို႔ႏိုင္ငံရဲ႕အျခားတစ္ေနရာမို႔ "ႏိုင္ငံျခား"လို႔ ဆိုရေပမယ့္ ဘာသာစကားနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈဓေလ့ထုံးတမ္းကလြဲရင္ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈဆိုင္ရာနဲ႔ လူေနမႈဘဝပုံစံေတြဟာ ကိုယ့္ႏိုင္ငံနဲ႔ မတိမ္းမယိမ္းပါပဲ။

အျပင္တစ္ေနရာရာသြားလို႔ သူတို႔ရဲ႕ႏိုင္ငံသူ ႏိုင္ငံသား က်ားမ ႀကီးငယ္ေတြကိုၾကည့္လိုက္ရင္ ဝတ္ေကာင္းစားလွဆိုတာ မဝတ္သေလာက္ပါပဲ။

ေနာက္ၿပီး မ်က္ႏွာေပၚမွာ မိတ္ကပ္ဘာညာ
လိမ္းျခယ္အလွျပင္တာ၊ ဆံပင္ေတြထိုးထိုး
ေထာင္ေထာင္၊ ေကြးေကြးေကာက္ေကာက္နဲ႔ မိုးႀကိဳးေမွ်ာ္ေက လုပ္ထားတာမ်ိဳးေတြဟာ အေတာ္ကိုေတြ႕ရခဲပါ တယ္။

(သူတို႔အျမင္အရေတာ့ အဲ့လိုမ်က္ႏွာကို မိတ္ကပ္ဘာညာနဲ႔ လိမ္းျခယ္ျပင္ဆင္ထားသူကို အပ်က္ေတြ၊ အဆင့္အတန္းမရွိသူေတြလို႔ ျမင္ၾကပါသတဲ့။)

ျမန္မာျပည္ထက္ ေသခ်ာေပါက္သာတဲ့အခ်က္က ပညာေရးစနစ္ပါပဲ။

ကိုယ္ေနတဲ့ကိုလံဘိုၿမိဳ႕မွာကိုပဲ ကိုလံဘိုတကၠသို လ္အျပင္ ကမၻာေက်ာ္တကၠသိုလ္ႀကီးေတြက လာဖြင့္ထားတဲ့ ေအာက္စဖို႔ေကာလိပ္၊ ကိန္းဘရစ္ေကာလိပ္၊ ေဘာလ္တန္ေကာလိပ္၊ လက္စတာေကာလိပ္ စသည္ျဖင့္ ေကာလိပ္ေတြလာဖြင့္ထားတာ
ေတြ႕ရပါတယ္။

ဒီေကာလိပ္ေတြ တကၠသိုလ္ေတြမွာ (ေဆးတကၠသိုလ္အပါအဝင္) စိတ္ဝင္စားသူ ဘယ္ေက်ာင္းသားမဆို(ရဟန္းေတြအပါအဝင္)
ေငြေၾကးတတ္ႏိုင္မႈအလိုက္ ေရြးခ်ယ္တက္ ေရာက္ႏိုင္ၾကပါတယ္။

ေနာက္ထပ္ထူးျခားတာတစ္ခုကေတာ့ ဘာသာေရးေကာလိပ္ေတြပါပဲ။

ဗုဒၶဘာသာအမ်ိဳးသမီးမ်ားေကာလိပ္၊ ဟိႏၵဴအမ်ိဳးသမီးမ်ားေကာလိပ္၊ မြစၥလင္အမ်ိဳးသမီးမ်ားေကာလိပ္နဲ႔ ခရစ္ယာန္အမ်ိဳးသမီးမ်ားေကာလိပ္ဆိုၿပီး ေကာလိပ္ေတြ ဖြင့္ထားတာေတြ႕ရတယ္။

ျမန္မာရဟန္းေတာ္ေတြကေတာ့ ေကလနိယတကၠသိုလ္၊ သီရိလကၤာဗုဒၶဘာသာႏွင့္ပါဠိတကၠသိုလ္(Buddhist and Pali University of SriLankar)၊ ေပရာဓနိယတကၠသိုလ္ စတဲ့ ဘာသာေရးအထူးျပဳသင္ၾကားတဲ့တကၠသိုလ္ေတြမွာ တက္ေရာက္သင္ၾကားၾကတာမ်ားပါတယ္။

ဒီတကၠသိုလ္ေတြမွာ မေလးရွား၊ဘူတန္၊ ဗီယက္နမ္၊ နီေပါ၊ သီရိလကၤာ၊ ျမန္မာ စတဲ့ ႏိုင္ငံေတြက ရဟန္း၊ ဆရာေလး ေက်ာင္းသားေပါင္းစုံနဲ႔အတူ လူပုဂၢိဳလ္(က်ား/မ)ေတြကိုပါ ေတြ႕ရတယ္။

ေက်ာင္းသားေလးတစ္ေယာက္ကို

"ဘာျဖစ္လို႔ ဒီမွာလာတက္တာလဲ"

လို႔ ေမးၾကည့္ေတာ့ သူက "ဒီမွာလာတက္ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းႏွစ္ခုရွိတယ္"လို႔ ေျဖတယ္။

နံပတ္တစ္အခ်က္ကေတာ့

"ကိုယ္ကိုးကြယ္တဲ့ ဘာသာအေၾကာင္းကို ေကာင္းေကာင္းသိထားဖို႔ လိုတယ္ထင္လို႔ပါ၊ ဒါမွ ကိုယ္ကိုယ္တိုင္တန္ဖိုးထားတတ္ၿပီး သူတစ္ပါးကလာေမးရင္လည္း ေကာင္းေကာင္းရွင္းျပႏိုင္မွာ" တဲ့။

နံပတ္ႏွစ္အခ်က္ကေတာ့ ရွင္းပါတယ္။ "လက္မွတ္လိုခ်င္လို႔ပါ" တဲ့။ ဒီႏိုင္ငံမွာေနရင္ ဒီလက္မွတ္ဟာ အသုံးဝင္ပါတယ္၊ အလုပ္ေတြ ဘာေတြေလွ်ာက္တဲ့အခါအေထာက္အကူျဖစ္ပါတယ္ " တဲ့။

ဒါဟာ အတုယူစရာေကာင္းတဲ့အခ်က္ေတြပဲ လို႔ စိတ္ထဲမွာေတးမွတ္ထားၿပီး သူ႔ရဲ႕ရည္ရြယ္ခ်က္ ကိုလည္း ခ်ီးမြမ္းမိပါတယ္။

သူတို႔နဲ႔ယွဥ္ေတာ့ ကိုယ္တို႔ဆီက ဓမၼစကူးလ္ သင္တန္းေတြ၊ ယဥ္ေက်းလိမၼာ သင္တန္းေတြ ဟာ တကယ့္မ်ိဳးေစ့အဆင့္ပဲ ရွိေသးပါလား ဆိုတာ သိရတယ္။

အခုကိုယ္တို႔တက္ေနတဲ့M.Aတန္းမွာ ဘာသာရပ္ ေျခာက္မ်ိဳးသင္ရတယ္။ ပထမတစ္ခုက

( 01 ) Early Buddhism တဲ့။ "ေခတ္ဦးဗုဒၶဘာသာ" လို႔ပဲဆိုပါစို႔။ အဲ့ဒီမွာ ဘာေတြေလ့လာရလဲဆိုေတာ့

၁)ဗုဒၶဘာသာကိုအဘိဓမၼာအေျချပဳ၍ ေလ့လာ ခ်ဥ္းကပ္ျခင္း

၂) ဗုဒၶဘာသာဂိုဏ္းကြဲေတြဆီမွ ထြက္ေပၚလာ ေသာ အျမင္(ရႈေထာင့္)မ်ားကိုေလ့လာျခင္း

၃) ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ေခတ္သစ္သုေတတနမ်ားမွရလာတဲ့ ရလဒ္ အယူအဆေတြကို ေလ့လာျခင္း

ဆိုၿပီး ေခါင္းစဥ္သုံးမ်ိဳးပါတယ္။

ေနာက္တစ္ဘာသာကေတာ့

( 05 ) ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ ေခတ္ၿပိဳင္ဘာသာေရး
(Buddhism and Contemporary
Religions) ပါ။

ဒါကေတာ့ ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာနဲ႔အတူ အျခားဘာသာေရးေတြရဲ႕
- အယူအဆေတြ
- အေျခခံက်င့္ဝတ္ေတြ
- ဂိုဏ္းကြဲေတြ
- လူသားနဲ႔ ဘုရားဝါဒအေၾကာင္းေတြ၊
- ဘုရားသခင္နဲ႔ စၾကဝဠာအေၾကာင္း
- ကံနဲ႔ ကံရဲ႕အက်ိဳးဆက္အေၾကာင္း
- လြတ္လပ္ေသာအေတြးအေခၚအယူအဆႏွင့္    ဘာသာေရး၊
- ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ ဘာသာေရး
- ကိုယ္က်င့္တရားႏွင့္ ဥပေဒ

စတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြကို ဘာသာႀကီးေတြရဲ႕
အေျခခံမူေတြနဲ႔ ႏႈိင္းယွဥ္ေလ့လာရတဲ့ ဘာသာရပ္ပါ။

ေနာက္တစ္ခုကေတာ့

( 06 )ဗုဒၶဘာသာ၏ လူမႈေရးအယူအဆ ဆိုင္ေသာ က်င့္ဝတ္မ်ား ( Principles of Buddhist Social Philosophy )တဲ့။

ဒီမွာေတာ့
- လူမႈအဖြဲ႕အစည္းေတြရဲ႕သေဘာတရားေတြ
- လူမႈက်င့္ဝတ္ႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာ၏သေဘာထား
- အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေပၚ ဗုဒၶဘာသာ၏သေဘာထား
- လူမႈဘဝတြင္ ဗုဒၶနည္းက် ေခါင္းေဆာင္ျခင္း
- အျပစ္ေပးျခင္း၏ က်င့္ဝတ္ႏွင့္ ဥပေဒ
- လူမႈအဖြဲ႔အစည္းမ်ားတြင္ပါဝင္ေသာ သံဃာေတာ္တို႔၏ အခန္းက႑
-----စတဲ့ ေခါင္းစဥ္ငယ္ေလးေတြနဲ႔ ေလ့လာရ တယ္။

ေနာက္တစ္ခုကေတာ့
( 08 ) ဘုရားေလာင္းက်င့္စဥ္ႏွင့္ အယူအဆ
( The Philosophy and Practice of Bodhisattva ) တဲ့။

ဒါကေတာ့ ဘုရားေလာင္းနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ က်င့္စဥ္ေတြ၊ အယူအဆေတြကို ေထရဝါဒ၊ မဟာယာန၊ မဟာသဃၤ ိက စတဲ့ ဂိုဏ္းကြဲ မ်ိဳးမ်ိဳးရဲ႕ ယူဆခ်က္ေတြ၊ က်မ္းစာေတြကေန ထုတ္ႏုတ္ ႏႈိင္းယွဥ္ၿပီး ေလ့လာရတာမ်ိဳးပါ။

ေနာက္တစ္ဘာသာက

( 09 ) ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ ေခတ္သစ္ကမ႓ာတို႔ရဲ႕ လူမႈေရးအေတြးအေခၚ ( Social Philosophy of Buddhism and the Modern World ) ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီမွာေတာ့

- ဗုဒၶဘာသာကို သိပၸံနည္းက်ေလ့လာျခင္း
- လူတို႔လိုအပ္ခ်က္ႏွင့္ဗုဒၶဘာသာအေထာက္အပံ့
- ကမ႓ာ့လူသားယဥ္ေက်းမႈအတြက္ အေျခခံလိုအပ္ခ်က္ျဖစ္ေသာ ဗုဒၶဘာသာ

စတဲ့ ေခါင္းစဥ္ငယ္ေလးေတြပါဝင္ပါတယ္။

ေနာက္ဆုံးတစ္ခုကေတာ့

( 15 ) သီရိလကၤာရွိ ဗုဒၶဘာသာဆိုင္ရာ အႏုပညာႏွင့္ ဗိသုကာလက္ရာမ်ား
( Buddhist Art and Architecture in Sri Lankar) ပါ။

ဒါက သူတို႔ ျပည္တြင္းေက်ာင္းသားေတြကိုပဲ အထူးျပဳသင္ေပးတဲ့ ဘာသာရပ္ေပါ့။ ကိုယ့္ႏိုင္ငံက အႏုပညာလက္ရာေတြကို တန္ဖိုးထားျမတ္ႏိုးတတ္ေအာင္ရည္ညႊန္းပုံရပါတယ္။

ဒီဘာသာရပ္မွာေတာ့

သီရိလကၤာႏိုင္ငံက ဗုဒၶဘာသာဆိုင္ရာ အေဆာက္အဦးေတြမွာရွိတဲ့ အႏုပညာလက္ရာေတြ၊ ဗိသုကာလက္ရာေတြ၊ ပန္းခ်ီ ပန္းပုေတြ၊ ရုပ္ပြားေတာ္ ေစတီေတာ္ေတြရဲ႕ ျဖစ္ေပၚလာရာ ကာလတို႔ ေခတ္တို႔ တည္ေဆာက္ပုံနည္းစနစ္တို႔အျပင္ ဘယ္ေနရာမွာ ဘယ္လိုပုံစံကို ဘာေၾကာင့္သုံးရတယ္ ဆိုတာမ်ိဳးပါ
ေလ့လာ ၾကရတဲ့သေဘာရွိပါတယ္။

အေပၚမွာ ေျပာခဲ့တဲ့ ဘာသာရပ္တိုင္းမွာ သူ႔ေခါင္းစဥ္နဲ႔ဆိုင္တဲ့စာအုပ္ေတြနဲ႔ စာေရးဆရာေတြကို ညႊန္းထားပါတယ္။ စာၾကည့္တိုက္ေတြမွာ ကိုယ္တိုင္ရွာေဖြေလ့လာဖို႔ပါ။

ဒါကေတာ့ ကိုယ္တက္တဲ့ BPU(Buddhist and Pali University of Sri Lankar) တကၠသိုလ္မွာ M.A တန္းအတြက္ ျပဌာန္းထားတဲ့ ဘာသာရပ္ေတြပါ။ အျခားတကၠသိုလ္ေတြနဲ႔ တူလား မတူလားေတာ့ မေျပာတတ္ပါဘူး။

ေနာက္က်မွ ဘယ္လိုေတြ ေလ့လာရတယ္ဆိုတာ ေတြကို ဆက္လက္မွ်ေဝပါဦးမယ္။

အရွင္ေကာသလႅ (ေရဦး)

၁၊ ၄၊ ၂၀၁၆။