သတိပ႒ာန္ႏွင့္ စပ္၍ သိမွတ္ဖြယ္ရာမ်ား
********
သတိပ႒ာန္ ၄ ပါး
******
၁။ ကာယာႏုပႆနာသတိပ႒ာန္
၂။ ေဝဒနာႏုပႆနာသတိပ႒ာန္
၃။ စိတၱာႏုပႆနာသတိပ႒ာန္
၄။ ဓမၼာႏုပႆနာသတိပ႒ာန္
သတိပ႒ာန္ တရား ၄ ပါး
******
၁။ ႐ုပ္ခႏၶာကိုယ္၌ ႐ုပ္ခႏၶာကိုယ္ဟု အဖန္ဖန္ ႐ႈလ်က္ ေနျခင္း၊
၂။ ခံစားမႈေဝဒနာတို႔၌ ခံစားမႈေဝဒနာဟု အဖန္ဖန္ ႐ႈလ်က္ ေနျခင္း၊
၃။ စိတ္၌ စိတ္ဟု အဖန္ဖန္ ႐ႈလ်က္ ေနျခင္း၊
၄။ သေဘာတရားတို႔၌ သေဘာတရားဟု အဖန္ဖန္ ႐ႈလ်က္ ေနျခင္း။
မွတ္ခ်က္။ သတိပ႒ာန္ ၄ ပါး၊ ပြားမ်ားအပ္ေသာ တရား ၄ ပါး၊ ဘာေဝတဗၺတရား ၄ ပါးဟုလည္းေခၚသည္။
(ဒီ၊၃။၂၃၀။)
#######
သတိပ႒ာန္ ၄ ပါး
*********
၁။ ျပင္းစြာ အားထုတ္ေသာ လံု႔လရွိသည္ျဖစ္၍ ဆင္ျခင္ဉာဏ္ သမၸဇဥ္, ေအာက္ေမ့မႈ သတိ ရွိသည္ျဖစ္၍ ေလာက၌ အဘိဇၩာေဒါမနႆကို ပယ္ေဖ်ာက္လ်က္ ႐ုပ္ အေပါင္း၌ ႐ုပ္အေပါင္းကို အႀကိမ္ႀကိမ္ ႐ႈသည္ျဖစ္၍ ေနျခင္း၊
၂။ ျပင္းစြာ အားထုတ္ေသာ လံု႔လရွိသည္ျဖစ္၍ ဆင္ျခင္ဉာဏ္ သမၸဇဥ္, ေအာက္ေမ့မႈ သတိရွိသည္ ျဖစ္၍ ေလာက၌ အဘိဇၩာေဒါမနႆကို ပယ္ေဖ်ာက္လ်က္ ေဝဒနာတို႔၌ ေဝဒနာတို႔ကို အႀကိမ္ႀကိမ္ ႐ႈေလ့ ရွိသည္ျဖစ္၍ ေနျခင္း၊
၃။ ျပင္းစြာ အားထုတ္ေသာ လံု႔လရွိသည္ျဖစ္၍ ဆင္ျခင္ဉာဏ္ သမၸဇဥ္, ေအာက္ေမ့မႈ သတိရွိသည္ျဖစ္၍ ေလာက၌ အဘိဇၩာ, ေဒါမနႆတို႔ကို ပယ္ေဖ်ာက္လ်က္ စိတ္၌ စိတ္ဟု အႀကိမ္ႀကိမ္ ႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေနျခင္း၊
၄။ ျပင္းစြာ အားထုတ္ေသာ လံု႔လရွိသည္ ျဖစ္၍ ဆင္ျခင္ဉာဏ္ သမၸဇဥ္, ေအာက္ေမ့မႈ သတိရွိသည္ျဖစ္၍ ေလာက၌ အဘိဇၩာ ေဒါမနႆတို႔ကို ပယ္ေဖ်ာက္လ်က္ သေဘာတရားတို႔၌ သေဘာတရားဟု အႀကိမ္ႀကိမ္ ႐ႈေလ့ရွိသည္ျဖစ္၍ ေနျခင္း။
(ဒီ၊၂။၁၇၅။) (ဒီ၊၂။၂၃၁။)
(ဒီ၊၃။၁၈၅။) (မ၊၁။၇၀။)
(မ၊၂။၂၀၃။) (သံ၊၃။၁၂၃။)
(သံ၊၃။၁၄၃။) (သံ၊၃။၁၄၅။)
(အဘိ၊ဝိ။၂၀၀။) (အဘိ၊ဝိ။၂၁၀။)
(အဘိ၊ဝိ။၂၁၃။) (ပဋိသံ။၄၀၆။)
#######
သတိပ႒ာန္ု ပြားမ်ားပံု အျခင္းအရာ ၃ မ်ိဳး
******
၁။ အတြင္းျဖစ္ေသာ ကိုယ္၌ ကိုယ္ဟု အဖန္ဖန္ ႐ႈလ်က္ ေနျခင္း၊
၂။ အပျဖစ္ေသာ ကိုယ္၌ ကိုယ္ဟု အဖန္ဖန္႐ႈလ်က္ ေနျခင္း၊
၃။ အတြင္း, အပ ျဖစ္ေသာ ကိုယ္၌ ကိုယ္ဟု အဖန္ဖန္႐ႈလ်က္ ေနျခင္း၊ (ေဝဒနာႏုပႆနာ, စိတၱာႏုပႆနာ, ဓမၼာႏုပႆနာတို႔ကိုလည္း ဤကာယာႏုပႆနာနည္းတူ ႐ႈႏိုင္သည္)။
(သံ၊၃။၁၂၅။)
#####
သတိပ႒ာန္ ပြားမ်ားက်ိဳး ၂ ပါး
#######
၁။ မ်က္ေမွာက္ဘဝ၌ပင္ ရဟႏၲာ ျဖစ္ႏိုင္ျခင္း၊
၂။ အနာဂါမ္ပုဂၢိဳလ္ ျဖစ္ႏိုင္ျခင္း။
မွတ္ခ်က္။ သတိပ႒ာန္တရားကို အနည္းဆံုး ခုနစ္ရက္မွ အမ်ားဆံုး ခုနစ္ႏွစ္ ပြားမ်ားအားထုတ္ျပီးေသာ ပုဂၢိဳလ္တုိ႔ ရရွိေသာ အက်ိဳး ၂ ပါးဟူလည္းေခၚသည္။
(ဒီ၊၂။၂၅၁-၂၅၂။)
(မ၊၁။၉၀။)
########
ေသကၡပုဂၢိဳလ္တို႔ စိတ္ကို ေကာင္းစြာ ထားအပ္ရာ သတိပ႒ာန္တရား ၄ ပါး
*****
၁။ ကိုယ္ ကာယ၌ ဆံ၊ အေမြး စေသာ သံုးဆယ့္ႏွစ္ပါးေသာ အစုတို႔ကို အဖန္ဖန္ ႐ႈေလ့ ရွိျခင္း၊
၂။ ေဝဒနာ၌ ေဝဒနာကို အဖန္ဖန္ ႐ႈေလ့ ရွိျခင္း၊
၃။ စိတ္၌ စိတ္ကို အဖန္ဖန္ ႐ႈေလ့ရွိျခင္း၊
၄။ နီဝရဏ စေသာ သေဘာတရားတို႔၌ နီဝရဏ စေသာ သေဘာတရားတို႔ကို အဖန္ဖန္ ႐ႈေလ့ရွိျခင္း။
(မ၊၂။၂။)
#####
သတိပ႒ာနသုတ္လာ ကမၼ႒ာန္း ၂၁ မ်ဳိး
******
၁။ အာနာပါနပဗၺ- ဝင္ေလထြက္ေလအပိုင္းအခန္း၊
၂။ စတုဣရိယာပထပဗၺ- ေလ်ာင္း, ထိုင္, ရပ္, သြား ဣရိယာပုတ္ေလးပါး အပိုင္းအခန္း၊
၃။ စတုသမၸဇညပဗၺ- ေလးပါးေသာ သမၸဇညအပိုင္းအခန္း၊
၄။ ဒြတၱႎသာကာရ ၃၂ ပါးေသာ ေကာ႒ာသ၊
၅။ စတုဓာတု၀၀တၳာန္ ဓာတ္ႀကီးေလးပါး ခြဲျခားျခင္း၊ ၆ မွ
၁၄။ နဝသိဝထိကာ- သုသာန္သခ်ဳႋင္း- ၉ မ်ဳိး၊
၁၅။ ေဝဒနာႏုပႆနာ- ေဝဒနာကို အဖန္ဖန္႐ႈျခင္း၊
၁၆။ စိတၱာ ႏုပႆနာ- စိတ္ကို အဖန္ဖန္႐ႈျခင္း၊
၁၇။ နီဝရဏပရိဂၢဟ- တားျမစ္ပိတ္ပင္ ေႏွာက္ယွက္ ဖ်က္ဆီးတတ္ေသာ နီဝရဏတရားတို႔ကို သိမ္းဆည္းျခင္း၊
၁၈။ ခႏၶပရိဂၢဟ- ခႏၶာငါးပါးတို႔ကို သိမ္းဆည္းျခင္း၊
၁၉။ အာယတနပရိဂၢဟ- အာယတန ဆယ့္ႏွစ္ပါးတို႔ကို သိမ္းဆည္းျခင္း၊
၂၀။ ေဗာဇၩဂၤပရိဂၢဟ- ေဗာဇၩင္တရား ခုနစ္ပါးတို႔ကို သိမ္းဆည္းျခင္း၊
၂၁။ သစၥပရိဂၢဟ-သစၥာေလးပါးတို႔ကို သိမ္းဆည္းျခင္း။
(ဒီ၊႒၊၂။၃၉၄။)
######
၁။ ကာယာႏုပႆနာသတိပ႒ာန္
ကာယာႏုပႆနာ ၁၄ မ်ိဳး
*******
၁။ ထြက္သက္ဝင္သက္ကို ႐ႈျခင္း (အာနာပါနႆတိ)၊
၂။ ဣရိယာ ပုထ္ကို ႐ႈျခင္း (ဣရိယာပထ)၊
၃။ သတိသမၸဇဥ္ျဖင့္ ဆင္ျခင္ျခင္း (သတိသမၸဇည)၊
၄။ စက္ဆုပ္ ဖြယ္ဟု ႏွလံုးသြင္းျခင္း (ပဋိကူလမနသိကာရ ၃၂ ေကာ႒ာသကမၼ႒ာန္း)၊
၅။ ေရ ေျမ ေလ မီး ဓာတ္ႀကီးေလးပါးျဖင့္ ႏွလံုးသြင္းျခင္း (ဓာတုမနသိကာရ)၊
၆။ သူေသေကာင္ ကိုးမ်ိဳးကို ဆင္ျခင္ျခင္း (နဝသိဝထိကအသုဘကမၼ႒ာန္း)။
(ဒီ၊၂။၂၃၁။) (ဒီ၊၂။၂၃၆။)
(ဒီ၊႒၊၂။၃၆၃။) (မ၊႒၊၁။၂၇၈။)
#########
ကာယာႏုပႆနာကို ပြားမ်ားထိုက္ေသာ ပုဂၢိဳလ္၏ အဂၤါ ၆ ပါး
******
၁။ အလုပ္အကိုင္သစ္၌ ေမြ႕ေလ်ာ္မႈကို ပယ္ျခင္း၊
၂။ စကားေျပာျခင္း၌ ေမြ႕ေလ်ာ္မႈကို ပယ္ျခင္း၊
၃။ အိပ္ျခင္း၌ ေမြ႕ေလ်ာ္ မႈကို ပယ္ျခင္း၊
၄။ အေပါင္းအသင္း၌ ေမြ႕ေလ်ာ္မႈကို ပယ္ျခင္း၊
၅။ မ်က္စိစေသာ ဣေႁႏၵတို႔၌ တံခါးကို ပိတ္ထားျခင္း၊
၆။ စားဖြယ္ေသာက္ဖြယ္တို႔၌ အတိုင္းအရွည္ကို သိျခင္း။
(အံ၊၂။၃၉၁။)
######
ကာယာႏုပႆနာကို မပြားမ်ားထိုက္ေသာ ပုဂၢိဳလ္၏ အဂၤါ ၆ ပါး
********
၁။ အလုပ္အကိုင္အသစ္၌ ေမြ႕ေလ်ာ္ျခင္း၊
၂။ စကားေျပာျခင္း၌ ေမြ႕ေလ်ာ္ျခင္း၊
၃။ အိပ္ျခင္း၌ ေမြ႕ေလ်ာ္ျခင္း၊
၄။ အေပါင္း အသင္း၌ ေမြ႕ေလ်ာ္ျခင္း၊
၅။ မ်က္စိစေသာ ဣေႁႏၵတို႔၌ တံခါးကို ပိတ္မထားျခင္း၊
၆။ စားဖြယ္ ေသာက္ဖြယ္တို႔၌ အတိုင္းအရွည္ကို မသိျခင္း။
(အံ၊၂။၃၉၁။)
#######
ကာယ ၄ မ်ဳိး
******
၁။ ဥပါဒိႏၷကကာယ- အာ႐ုံျပဳေသာအားျဖင့္ တဏွာဒိ႒ိတို႔သည္ ကပ္အပ္ေသာ ကံသည္ အက်ဳိး၏ အျဖစ္ျဖင့္ ယူအပ္ေသာ စကၡာယတန စေသာ ႐ုပ္အေပါင္း၊
၂။ အာဟာရ သမု႒ာနိကကာယ- အာဟာရေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ ဝဏၰ, ဂႏၶ, ရသ, ဩဇ စေသာ ႐ုပ္အေပါင္း၊
၃။ ဥတုသမု႒ာနိကကာယ- ဥတုေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ ဝဏၰ, ဂႏၶ စေသာ ႐ုပ္အေပါင္း၊
၄။ စိတၱ သမု႒ာနိကကာယ- စိတ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ ဝဏၰ, ဂႏၶ စေသာ ႐ုပ္အေပါင္း။
(အဘိ၊႒၊၁။၁၂၄။)
#######
၂။ ေဝဒနာႏုပႆနာသတိပ႒ာန္
ေဝဒနာႏုပႆနာ ၉ ပါး
********
၁။ သုခေဝဒနာကို ခံစားလွ်င္လည္း သုခေဝဒနာကို ခံစားသည္ဟု သိျခင္း၊
၂။ ဒုကၡေဝဒနာကို ခံစားလွ်င္လည္း ဒုကၡေဝဒနာကို ခံစားသည္ဟု သိျခင္း၊
၃။ အဒုကၡ မသုခေဝဒနာကို ခံစားလွ်င္လည္း အဒုကၡမသုခေဝဒနာကို ခံစားသည္ဟု သိျခင္း၊
၄။ ကာမဂုဏ္ႏွင့္ စပ္ေသာ ခ်မ္းသာေဝဒနာကို ခံစားလွ်င္လည္း ကာမဂုဏ္ႏွင့္ စပ္ေသာ ခ်မ္းသာ ေဝဒနာကို ခံစားသည္ဟု သိျခင္း၊
၅။ ကာမဂုဏ္ႏွင့္ မစပ္ေသာ ခ်မ္းသာေဝဒနာကို ခံစားလွ်င္လည္း ကာမဂုဏ္ႏွင့္ မစပ္ေသာ ခ်မ္းသာေဝဒနာကို ခံစားသည္ဟု သိျခင္း၊
၆။ ကာမဂုဏ္ႏွင့္ စပ္ေသာ ဆင္းရဲေဝဒနာကို ခံစားလွ်င္လည္း ကာမဂုဏ္ႏွင့္ စပ္ေသာ ဆင္းရဲေဝဒနာကို ခံစားသည္ဟု သိျခင္း၊
၇။ ကာမဂုဏ္ႏွင့္ မစပ္ေသာ ဆင္းရဲေဝဒနာကို ခံစားလွ်င္လည္း ကာမဂုဏ္ႏွင့္ မစပ္ေသာ ဆင္းရဲေဝဒနာကို ခံစားသည္ဟု သိျခင္း၊
၈။ ကာမဂုဏ္ႏွင့္ စပ္ေသာ ဆင္းရဲမဟုတ္ ခ်မ္းသာမဟုတ္ေသာ ေဝဒနာကို ခံစားလွ်င္လည္း ကာမဂုဏ္ႏွင့္ စပ္ေသာ ဆင္းရဲမဟုတ္ ခ်မ္းသာမဟုတ္ေသာ ေဝဒနာကို ခံစားသည္ဟု သိျခင္း၊
၉။ ကာမဂုဏ္ႏွင့္ မစပ္ေသာ ဆင္းရဲမဟုတ္ ခ်မ္းသာမဟုတ္ေသာ ေဝဒနာကို ခံစားလွ်င္လည္း ကာမဂုဏ္ႏွင့္ မစပ္ေသာ ဆင္းရဲမဟုတ္ ခ်မ္းသာမဟုတ္ေသာ ေဝဒနာကို ခံစားသည္ဟု သိျခင္း။
(ဒီ၊၂။၂၃၆။)
########
ေဝဒနာ ျဖစ္ေၾကာင္း ၄ မ်ဳိး
*******
၁။ မွီရာဝတၳဳကို စြဲ၍လည္းေကာင္း၊
၂။ အာ႐ုံကို စြဲ၍လည္းေကာင္း၊
၃။ ကိေလသာတည္းဟူေသာ အေစးကို စြဲ၍လည္းေကာင္း၊
၄။ ဖႆ၏ ထိခိုက္ျခင္းကို စြဲ၍လည္းေကာင္း ေဝဒနာသည္ ျဖစ္ေပၚ၏။
(သံ၊႒၊၂။၂၉၅။) (အဘိ၊႒၊၂။၃၁။)
#######
ခံစားမႈ ေဝဒနာ ျဖစ္ေပၚေၾကာင္း ၈ ပါး
*******
၁။ ေလေၾကာင့္ ျဖစ္ျခင္း၊
၂။ သည္းေျခေၾကာင့္ ျဖစ္ျခင္း၊
၃။ သလိပ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ျခင္း၊
၄။ ေလ, သည္းေျခ, သလိပ္ သုံးပါး အစုအေဝးဟု ဆိုအပ္ေသာ သႏၷိပါတ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ျခင္း၊
၅။ ဥတု ေဖာက္ျပန္ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ျခင္း၊
၆။ မသင့္ေသာ အစာ အာဟာရေၾကာင့္ ျဖစ္ျခင္း၊
၇။ လုံ႔လပေယာဂေၾကာင့္ ျဖစ္ျခင္း၊
၈။ ကံ၏ အက်ဳိးေပးမႈေၾကာင့္ ျဖစ္ျခင္း။
(မိလိႏၵ။၁၃၇။)
########
ေဝဒနာ ၂ မ်ဳိး
******
၁။ ကာယိကေဝဒနာ- ကိုယ္၌ ျဖစ္ေသာ ေဝဒနာ၊
၂။ ေစတသိကေဝဒနာ- စိတ္၌ ျဖစ္ေသာ ေဝဒနာ။
(သံ၊၂။၄၂၉။)
(ဣတိဝုတ္၊႒။၁၈၂။)
#######
ကုသိုလ္ေဝဒနာ ၂ မ်ဳိး
*******
၁။ ဒြိဟိတ္ ကုသိုလ္ေဝဒနာ၊
၂။ တိဟိတ္ ကုသိုလ္ေဝဒနာ။
(အဘိ၊႒၊၂။၁၆။)
########
တိဟိတ္ကုသိုလ္ေဝဒနာ ၂ မ်ဳိး
********
၁။ သသခၤါရိက တိဟိတ္ကုသိုလ္ေဝဒနာ၊
၂။ အသခၤါရိက တိဟိတ္ကုသိုလ္ေဝဒနာ။
(အဘိ၊႒၊၂။၁၆။)
#########
ေဒါသသဟဂုတ္ေဝဒနာ ၂ မ်ဳိး
******
၁။ နိယတေဒါသသဟဂုတ္ ေဝဒနာ၊
၂။ အနိယတေဒါသ သဟဂုတ္ ေဝဒနာ။
(အဘိ၊႒၊၂။၁၅။)
######
ဒုကၡေဝဒနာ ၂ မ်ဳိး
******
၁။ ကိုယ္၌ ျဖစ္ေသာ ဒုကၡေဝဒနာ၊
၂။ စိတ္၌ ျဖစ္ေသာ ဒုကၡေဝဒနာ။
(အဘိ၊႒၊၂။၁၃။)
#######
အကုသိုလ္ေဝဒနာ ၂ မ်ဳိး
******
၁။ ေလာဘသဟဂုတ္ ေဝဒနာ၊
၂။ ေဒါသသဟဂုတ္ ေဝဒနာ။
(အဘိ၊႒၊၂။၁၅။)
######
ေလာဘသဟဂုတ္ေဝဒနာ ၂ မ်ဳိး
*******
၁။ ဒိ႒ိႏွင့္ ယွဥ္ေသာ ေလာဘသဟဂုတ္ ေဝဒနာ၊
၂။ ဒိ႒ိႏွင့္ မယွဥ္ေသာ ေလာဘသဟဂုတ္ ေဝဒနာ။
(အဘိ၊႒၊၂။၁၅။)
########
ေဝဒနာအားျဖင့္ ကာမာဝစရကုသိုလ္စိတ္ ၂ ပါး
*******
၁။ ေသာမနႆေဝဒနာႏွင့္ ယွဥ္ေသာ ကာမာဝစရ ကုသိုလ္စိတ္
၂။ ဥေပကၡာေဝဒနာႏွင့္ ယွဥ္ေသာ ကာမာဝစရကုသိုလ္စိတ္။
(အဘိ၊႒၊၁။၂၀၆။)
######
သုခေဝဒနာ ၂ မ်ဳိး
*******
၁။ ကိုယ္၌ ျဖစ္ေသာ သုခေဝဒနာ၊
၂။ စိတ္၌ ျဖစ္ေသာ သုခေဝဒနာ။
(အဘိ၊႒၊၂။၁၃။)
#######
ေဝဒနာ ၃ မ်ိဳး (ဇာတ္အားျဖင့္ ေဝဒနာ ၃ မ်ိဳး)
******
၁။ ကုသလေဝဒနာ၊
၂။ အကုသလေဝဒနာ၊
၃။ အဗ်ာကတေဝဒနာ။
(ဝိသုဒၶိ၊၂။၉၀။)
########
ေဝဒနာ ၃ မ်ဳိး
*****
၁။ သုခေဝဒနာ- ခ်မ္းသာျခင္း ေဝဒနာ၊
၂။ ဒုကၡေဝဒနာ- ဆင္းရဲျခင္း ေဝဒနာ၊
၃။ ဥေပကၡာေဝဒနာ- လ်စ္လ်ဴ႐ႈျခင္း ေဝဒနာ။
(ဒီ၊၃။၁၈၁။) (သံ၊၃။၁၇။)
(ေနတၱိ၊႒။၂၁၃။) (သာရတၳ၊ ဋီ၊၁။၂၄၂။)
#######
(တစ္နည္း)ေဝဒနာ ၃ မ်ဳိး
*****
၁။ ခ်မ္းသာေသာ ေဝဒနာ၊
၂။ ဆင္းရဲေသာ ေဝဒနာ၊
၃။ ခ်မ္းသာလည္း မဟုတ္ ဆင္းရဲလည္း မဟုတ္ေသာ ေဝဒနာ။
(မ၊၁။၃၇၇။) (မ၊၂။၅၉။)
(သံ၊၂။၄၀၇။) (သံ၊၂။၄၀၉။)
(သံ၊၂။၄၁၆။) (သံ၊၂။၄၂၂။)
(သံ၊၂။၄၂၉။) (သံ၊၂။၄၃၁။)
(သံ၊၂။၄၅၀။) (ခုဒၵက။၂၂၇။)
(ပဋိသံ၊႒၊၁။၁၀၂။) (ဣတိဝုတ္၊႒။၁၈၂။)
(ေနတၱိ၊ဝိဘာ။၂၇၅။)
########
ကာမာဝစရ ကုသိုလ္ေဝဒနာ ၃ မ်ဳိး
********
၁။ ဒါနကုသိုလ္ေဝဒနာ၊
၂။ သီလကုသိုလ္ေဝဒနာ၊
၃။ ဘာဝနာ ကုသိုလ္ေဝဒနာ။
(အဘိ၊႒၊၂။၁၆။)
########
သည္းေျခေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ ေဝဒနာ ၃ မ်ိဳး
******
၁။ ကုသလေဝဒနာ- ကုသိုလ္ႏွင့္ ယွဥ္ေသာ ေဝဒနာ၊
၂။ အကုသလေဝဒနာ- အကုသိုလ္ႏွင့္ ယွဥ္ေသာ ေဝဒနာ၊
၃။ အဗ်ာကတေဝဒနာ- အဗ်ာကတႏွင့္ ယွဥ္ေသာ ေဝဒနာ။
(သံ၊႒၊၃။၁၂၁။)
######
႐ူပဘုံ၌ ျဖစ္ေသာ ေဝဒနာ ၄ ပါး
******
၁။ မ်က္စိ အေတြ႕ေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ ခံစားမႈ- စကၡဳ သမၹႆဇာ ေဝဒနာ၊
၂။ နားအေတြ႕ေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ ခံစားမႈ- ေသာတသမၹႆဇာေဝဒနာ၊
၃။ မေနာဓာတ္ အေတြ႕ေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ ခံစားမႈ- မေနာဓာတုသမၹႆဇာေဝဒနာ၊
၄။ မေနာဝိညာဏဓာတ္ အေတြ႕ေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ ခံစားမႈ- မေနာဝိညာဏဓာတုသမၹႆဇာေဝဒနာ။
(အဘိ၊ဝိ။၄၂၀။)
#########
သဘာဝအားျဖင့္ ေဝဒနာ ၅ မ်ိဳး
******
၁။ သုခေဝဒနာ၊
၂။ ဒုကၡေဝဒနာ၊
၃။ ေသာမနႆေဝဒနာ၊
၄။ ေဒါမနႆေဝဒနာ၊
၅။ ဥေပကၡာေဝဒနာ။
(ဝိသုဒၶိ၊၂။၉၀။)
#######
ေဝဒနာ ၅ ပါး
******
၁။ သုခိေႁႏၵ- သုခ ေဝဒနာ၊
၂။ ဒုကၡိေႁႏၵ- ဒုကၡ ေဝဒနာ၊
၃။ ေသာမနႆိေႁႏၵ-ေသာမနႆ ေဝဒနာ၊
၄။ ေဒါမနႆိေႁႏၵ- ေဒါမနႆ ေဝဒနာ၊
၅။ ဥေပကၡိေႁႏၵ- ဥေပကၡာ ေဝဒနာ။
(သံ၊၂။၄၂၉။)
#######
ေဝဒနာ ၆ ပါး
******
၁။ စကၡဳသမၹႆဇာေဝဒနာ- မ်က္စိအေတြ႕ေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ ခံစားမႈေဝဒနာ၊
၂။ ေသာတသမၹႆဇာေဝဒနာ- နားအေတြ႕ေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ ခံစားမႈေဝဒနာ၊
၃။ ဃာန သမၹႆဇာေဝဒနာ- ႏွေခါင္းအေတြ႕ေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ ခံစားမႈေဝဒနာ၊
၄။ ဇိဝွာသမၹႆဇာ ေဝဒနာ- လွ်ာအေတြ႕ေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ ခံစားမႈေဝဒနာ၊
၅။ ကာယသမၹႆဇာေဝဒနာ- ကိုယ္ အေတြ႕ေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ ခံစားမႈေဝဒနာ၊
၆။ မေနာသမၹႆဇာေဝဒနာ- စိတ္အေတြ႕ေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ ခံစားမႈေဝဒနာ။
(သံ၊၁။၂၄၅။) (သံ၊၂။၄၂၉။)
(သံ၊၂။၄၉။) (သာရတၳ၊ဋီ၊၁။၂၂၀။)
#######
ေဝဒနာအေပါင္း ၆ ပါး
*****
၁။ စကၡဳသမၹႆေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ ေဝဒနာ၊
၂။ ေသာတသမၹႆေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ ေဝဒနာ၊
၃။ ဃာနသမၹႆေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ ေဝဒနာ၊
၄။ ဇိဝွါသမၹႆေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ ေဝဒနာ၊
၅။ ကာယသမၹႆေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ ေဝဒနာ၊
၆။ မေနာသမၹႆေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ ေဝဒနာ။
(ဒီ၊၃။၂၀၂။)
######
သုခုမေဝဒနာ ၆ ပါး
****
၁။ ကုသလာဗ်ာကတေဝဒနာ၊
၂။ အဗ်ာကတေဝဒနာ၊
၃။ သုခလည္းျဖစ္၍ အဒုကၡမသုခလည္းျဖစ္ေသာ ေဝဒနာ၊
၄။ အဒုကၡမသုခါေဝဒနာ၊
၅။ သမာပတ္ဝင္စားေသာ ပုဂၢိဳလ္၏ ေဝဒနာ၊
၆။ အာသေဝါတရားႏွင့္ တကြ မျဖစ္ေသာ ေဝဒနာ။
(အဘိ၊ဝိ။၄။)
#######
ဩဠာရိက ေဝဒနာ ၆ ပါး
*****
၁။ အကုသလေဝဒနာ၊
၂။ ကုသလာကုသလေဝဒနာ၊
၃။ ဒုကၡေဝဒနာ၊
၄။ သုခဒုကၡာေဝဒနာ၊
၅။ သမာပတ္မဝင္စားသူ၏ ေဝဒနာ၊
၆။ အာသေဝါတရားႏွင့္ တကြ ျဖစ္ေသာ ေဝဒနာ (သာသဝါ ေဝဒနာ) ။
(အဘိ၊ဝိ။၄။)
#######
ပဏီတေဝဒနာ ၆ ပါး
******
၁။ ကုသလာဗ်ာကတေဝဒနာ၊
၂။ အဗ်ာကတေဝဒနာ၊
၃။ သုခလည္း ျဖစ္၍ အဒုကၡမသုခလည္းျဖစ္ေသာ ေဝဒနာ၊
၄။ အဒုကၡမသုခေဝဒနာ၊
၅။ သမာပတ္ဝင္စားေသာ ပုဂၢိဳလ္၏ ေဝဒနာ၊
၆။ အာသဝတရားႏွင့္တကြ မျဖစ္ေသာ ေဝဒနာ။
(အဘိ၊ဝိ။၄။)
########
ဟီနေဝဒနာ ၆ ပါး
*******
၁။ အကုသလေဝဒနာ၊
၂။ ကုသလာကုသလေဝဒနာ၊
၃။ ဒုကၡာေဝဒနာ၊
၄။ သုခဒုကၡာေဝဒနာ၊
၅။ သမာပတ္ မဝင္စားေသာ ပုဂၢိဳလ္၏ ေဝဒနာ၊
၆။ အာသဝတရားႏွင့္ တကြျဖစ္ေသာ ေဝဒနာ (သာသဝေဝဒနာ) ။
(အဘိ၊ဝိ။၄။)
#######
ေသာမနႆေဝဒနာႏွင့္ ယွဥ္ေသာ ဆင္ျခင္ သံုးသပ္ျခင္း ၆ ပါး
******
၁။ မ်က္စိျဖင့္ ႐ူပါ႐ံုကို ျမင္၍ ဝမ္းေျမာက္ျခင္း ေသာမနႆေဝဒနာ၏ အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ ႐ူပါ႐ံုကို ဆင္ျခင္ျခင္း၊
၂။ နားျဖင့္ သဒၵါ႐ံုကို ၾကား၍ ဝမ္းေျမာက္ျခင္း ေသာမနႆေဝဒနာ၏ အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ သဒၵါ႐ံုကို ဆင္ျခင္ျခင္း၊
၃။ ႏွာေခါင္းျဖင့္ ဂႏၶာ႐ံုကို နမ္း၍ ဝမ္းေျမာက္ျခင္း ေသာမနႆ ေဝဒနာ၏ အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ ဂႏၶာ႐ံုကို ဆင္ျခင္ျခင္း၊
၄။ လွ်ာျဖင့္ ရသာ႐ံုကို လ်က္၍ ဝမ္းေျမာက္ျခင္း ေသာမနႆေဝဒနာ၏ အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ ရသာ႐ံုကို ဆင္ျခင္ျခင္း၊
၅။ ကိုယ္ျဖင့္ ေဖာ႒ဗၺာ႐ံုကို ထိ၍ ဝမ္းေျမာက္ျခင္း ေသာမနႆေဝဒနာ၏ အေၾကာင္း ျဖစ္ေသာ ေဖာ႒ဗၺာ႐ံုကို ဆင္ျခင္ျခင္း၊
၆။ စိတ္ျဖင့္ ဓမၼာ႐ံုကို သိ၍ ဝမ္းေျမာက္ျခင္း ေသာမနႆ ေဝဒနာ၏ အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ ဓမၼာ႐ံုကို ဆင္ျခင္ျခင္း။
(ဒီ၊၃။၂၀၃။)
#######
ေဒါမနႆေဝဒနာႏွင့္ ယွဥ္ေသာ ဆင္ျခင္သံုးသပ္ျခင္း ၆ ပါး
******
၁။ မ်က္စိျဖင့္ ႐ူပါ႐ံုကို ျမင္၍ ႏွလံုးမသာျခင္း ေဒါမနႆေဝဒနာ၏ အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ ႐ူပါ႐ံုကို ဆင္ျခင္ျခင္း၊
၂။ နားျဖင့္ သဒၵါ႐ံုကို ၾကား၍ ႏွလံုးမသာျခင္း ေဒါမနႆေဝဒနာ၏ အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ သဒၵါ႐ံုကို ဆင္ျခင္ျခင္း၊
၃။ ႏွာေခါင္းျဖင့္ ဂႏၶာ႐ံုကို နမ္း၍ ႏွလံုးမသာျခင္း ေဒါမနႆ ေဝဒနာ၏ အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ ဂႏၶာ႐ံုကို ဆင္ျခင္ျခင္း၊
၄။ လွ်ာျဖင့္ ရသာ႐ံုကို လ်က္၍ ႏွလံုးမသာျခင္း ေဒါမနႆေဝဒနာ၏ အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ ရသာ႐ံုကို ဆင္ျခင္ျခင္း၊
၅။ ကိုယ္ျဖင့္ ေဖာ႒ဗၺာ႐ံုကို ထိ၍ ႏွလံုးမသာျခင္း ေဒါမနႆေဝဒနာ၏ အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ ေဖာ႒ဗၺာ႐ံုကို ဆင္ျခင္ျခင္း၊
၆။ စိတ္ျဖင့္ ဓမၼာ႐ံုကို သိ၍ ႏွလံုးမသာျခင္း ေဒါမနႆေဝဒနာ၏ အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ ဓမၼာ႐ံုကို ဆင္ျခင္ျခင္း။
(ဒီ၊၃။၂၀၃။) (အဘိ၊ဝိ။၃၉၅။)
######
ဥေပကၡာေဝဒနာႏွင့္ ယွဥ္ေသာ ဆင္ျခင္ သံုးသပ္ျခင္း ၆ ပါး
******
၁။ မ်က္စိျဖင့္ ႐ူပါ႐ံုကို ျမင္၍ လ်စ္လ်ဴ႐ႈျခင္း ဥေပကၡာေဝဒနာ၏ အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ ႐ူပါ႐ံုကို ဆင္ျခင္ျခင္း၊
၂။ နားျဖင့္ သဒၵါ႐ံုကို ၾကား၍ လ်စ္လ်ဴ႐ႈျခင္း ဥေပကၡာေဝဒနာ၏ အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ သဒၵါ႐ံုကို ဆင္ျခင္ျခင္း၊
၃။ ႏွာေခါင္းျဖင့္ ဂႏၶာ႐ံုကို နမ္း၍ လ်စ္လ်ဴ႐ႈျခင္း ဥေပကၡာေဝဒနာ၏ အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ ဂႏၶာ႐ံုကို ဆင္ျခင္ျခင္း၊
၄။ လွ်ာျဖင့္ ရသာ႐ံုကို လ်က္၍ လ်စ္လ်ဴ႐ႈျခင္း ဥေပကၡာေဝဒနာ၏ အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ ရသာ႐ံုကို ဆင္ျခင္ျခင္း၊
၅။ ကိုယ္ျဖင့္ ေဖာ႒ဗၺာ႐ံုကို ထိ၍ လ်စ္လ်ဴ႐ႈျခင္း ဥေပကၡာေဝဒနာ၏ အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ ေဖာ႒ဗၺာ႐ံုကို ဆင္ျခင္ျခင္း၊
၆။ စိတ္ျဖင့္ ဓမၼာ႐ံုကို သိ၍ လ်စ္လ်ဴ႐ႈျခင္း ဥေပကၡာေဝဒနာ၏ အေၾကာင္း ျဖစ္ေသာ ဓမၼ႐ံုကို ဆင္ျခင္ျခင္း။
(ဒီ၊၃။၂၀၃။)
######
ေဝဒနာ ၇ ပါး
*******
၁။ စကၡဳသမၹႆဇာေဝဒနာ- မ်က္စိအေတြ႕ေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ ခံစားမႈ၊
၂။ ေသာတသမၹႆဇာေဝဒနာ- နားအေတြ႕ေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ ခံစားမႈ၊
၃။ ဃာနသမၹႆဇာ ေဝဒနာ-ႏွာေခါင္းအေတြ႕ေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ ခံစားမႈ၊
၄။ ဇိဝွါသမၹႆဇာေဝဒနာ- လွ်ာအေတြ႕ ေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ ခံစားမႈ၊
၅။ ကာယသမၹႆဇာေဝဒနာ- ကိုယ္အေတြ႕ေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ ခံစားမႈ၊
၆။ မေနာဓာတုသမၹႆဇာေဝဒနာ- မေနာဓာတ္အေတြ႕ေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ ခံစားမႈ၊
၇။ မေနာဝိညာဏဓာတုသမၹႆဇာေဝဒနာ- မေနာဝိညာဏဓာတ္ အေတြ႕ေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ ခံစားမႈ။
(အဘိ၊ဝိ။၄၁၆။) (အဘိ၊ဝိ။၄၁၈။)
########
ေဝဒနာ ၉ မ်ိဳး
*******
၁။ သုခ ေဝဒနာ၊
၂။ ဒုကၡ ေဝဒနာ၊
၃။ အဒုကၡမသုခ ေဝဒနာ- ဆင္းရဲလည္း မဟုတ္, ခ်မ္းသာလည္း မဟုတ္ေသာ ေဝဒနာ၊
၄။ သာမိသသုခ ေဝဒနာ- (ကာမဂုဏ္) အာမိသႏွင့္ တကြေသာ ခ်မ္းသာေသာ ေဝဒနာ၊
၅။ နိရာမိသသုခ ေဝဒနာ- (ကာမဂုဏ္) အာမိသ ကင္းေသာ ခ်မ္းသာေသာ ေဝဒနာ၊
၆။ သာမိသဒုကၡ ေဝဒနာ- (ကာမဂုဏ္) အာမိသႏွင့္ တကြေသာ ဆင္းရဲေသာ ေဝဒနာ၊
၇။ နိရာမိသဒုကၡ ေဝဒနာ- (ကာမဂုဏ္) အာမိသကင္းေသာ ဆင္းရဲေသာ ေဝဒနာ၊
၈။ သာမိသ အဒုကၡမသုခ ေဝဒနာ- (ကာမဂုဏ္) အာမိသႏွင့္ တကြေသာ ဆင္းရဲလည္း မဟုတ္, ခ်မ္းသာလည္း မဟုတ္ေသာ ေဝဒနာ၊
၉။ နိရာမိသ အဒုကၡမသုခ ေဝဒနာ- (ကာမဂုဏ္) အာမိသကင္းေသာ ဆင္းရဲလည္း မဟုတ္, ခ်မ္းသာလည္း မဟုတ္ေသာ ေဝဒနာ။
(အံ၊႒၊၁။၃၈၂။)
#########
ေဝဒနာ ၁၁ မ်ဳိး
********
၁။ အတီတေဝဒနာ- အတိတ္ေဝဒနာ၊
၂။ အနာဂတေဝဒနာ- အနာဂတ္ေဝဒနာ၊
၃။ ပစၥဳပၸႏၷေဝဒနာ- ပစၥဳပၸန္ေဝဒနာ၊
၄။ အဇၩတၱေဝဒနာ- ကုိယ္တြင္းေဝဒနာ၊
၅။ ဗဟိဒၶ ေဝဒနာ- ျပင္ပေဝဒနာ၊
၆။ ဩဠာရိကေဝဒနာ- ႐ုန္႔ရင္းၾကမ္းေသာ ေဝဒနာ၊
၇။ သုခုမေဝဒနာ- သိမ္ေမြ႔ေသာ ေဝဒနာ၊
၈။ ဟီနေဝဒနာ- ယုတ္ည့ံေသာ ေဝဒနာ၊
၉။ ပဏီတေဝဒနာ- ျမတ္ေသာ ေဝဒနာ၊
၁၀။ ဒူေရေဝဒနာ- အေဝး၌ ျဖစ္ေသာ ေဝဒနာ၊
၁၁။ သႏၲိေကေဝဒနာ- အနီး၌ ျဖစ္ေသာ ေဝဒနာ။
(အဘိ၊ဝိ။၃။)
#######
ေဝဒနာ ၁၈ ပါး
#####
၁။ ေသာမနႆူပဝိစာရ ေျခာက္ပါး၊
၂။ ေဒါသနႆူပဝိစာရ ေျခာက္ပါး၊
၃။ ဥေပကၡဴပ ဝိစာရ ေျခာက္ပါး။
(မ၊႒၊၃။၈၀) (သံ၊႒၊၃။၁၂၀။)
#######
ေဝဒနာ ၃၆ ပါး
******
၁။ ေဂဟသိတေသာမနႆ ေျခာက္ပါး၊
၂။ ေနကၡမၼသိတေသာမနႆ ေျခာက္ပါး၊
၃။ ေဂဟသိတေဒါမနႆ ေျခာက္ပါး၊
၄။ ေနကၡမၼသိတေဒါမနႆ ေျခာက္ပါး၊
၅။ ေဂဟသိတ ဥေပကၡာ ေျခာက္ပါး၊
၆။ ေနကၡမၼသိတဥေပကၡာ ေျခာက္ပါး။
(သံ၊၂။၄၂၉။)
#######
ေဝဒနာ ၁၀၈ ပါး
******
၁။ အတိတ္ေဝဒနာ သံုးဆယ့္ေျခာက္ပါး၊
၂။ အနာဂတ္ေဝဒနာ သံုးဆယ့္ ေျခာက္ပါး၊
၃။ ပစၥဳပၸန္ေဝဒနာ သံုးဆယ့္ေျခာက္ပါး။
(သံ၊၂။၄၃၀။) (မိလိႏၵ။၄၅။)
########
ေဝဒနာ အျပား ၁၀၈ ပါး
*******
၁။ ေသာမနႆေဝဒနာ, ေဒါမနႆေဝဒနာ, ဥေပကၡာေဝဒနာ သုံးပါးတို႔ကို ကာမဂုဏ္၌ မွီေသာ ေဂဟႆိတ, ကာမဂုဏ္မွ ထြက္ေျမာက္ေၾကာင္း ဈာန္မဂ္၌ မွီေသာ ေနကၡမၼႆိတ ႏွစ္ပါးႏွင့္ ေျမႇာက္လွ်င္ ေဝဒနာ ၆ ပါး ျဖစ္၏၊
၂။ ယင္းေဝဒနာ ေျခာက္မ်ဳိးကို အာ႐ုံေျခာက္ပါးျဖင့္ ေျမႇာက္လွ်င္ ေဝဒနာ ၃၆-ပါး ျဖစ္၏၊
၃။ ယင္းေဝဒနာ သုံးဆယ့္ေျခာက္ပါးကို အတိတ္, အနာဂါတ္, ပစၥဳပၸန္- ကာလသုံးပါးျဖင့္ ေျမႇာက္လွ်င္၊ (၃၆ × ၃ = ၁၀၈) ေဝဒနာအျပားတစ္ရာ့ရွစ္ပါးျဖစ္၏။
(သံ၊၂။၄၃၀။) (မိလိႏၵ။၄၅။)
#$#$#
ေဒါမနႆေဝဒနာႏွင့္ ယွဥ္ေသာ ဆင္ျခင္သံုးသပ္ျခင္း ၆ ပါး
******
၁။ မ်က္စိျဖင့္ ႐ူပါ႐ံုကို ျမင္၍ ႏွလံုးမသာျခင္း ေဒါမနႆေဝဒနာ၏ အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ ႐ူပါ႐ံုကို ဆင္ျခင္ျခင္း၊
၂။ နားျဖင့္ သဒၵါ႐ံုကို ၾကား၍ ႏွလံုးမသာျခင္း ေဒါမနႆေဝဒနာ၏ အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ သဒၵါ႐ံုကို ဆင္ျခင္ျခင္း၊
၃။ ႏွာေခါင္းျဖင့္ ဂႏၶာ႐ံုကို နမ္း၍ ႏွလံုးမသာျခင္း ေဒါမနႆ ေဝဒနာ၏ အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ ဂႏၶာ႐ံုကို ဆင္ျခင္ျခင္း၊
၄။ လွ်ာျဖင့္ ရသာ႐ံုကို လ်က္၍ ႏွလံုးမသာျခင္း ေဒါမနႆေဝဒနာ၏ အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ ရသာ႐ံုကို ဆင္ျခင္ျခင္း၊
၅။ ကိုယ္ျဖင့္ ေဖာ႒ဗၺာ႐ံုကို ထိ၍ ႏွလံုးမသာျခင္း ေဒါမနႆေဝဒနာ၏ အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ ေဖာ႒ဗၺာ႐ံုကို ဆင္ျခင္ျခင္း၊
၆။ စိတ္ျဖင့္ ဓမၼာ႐ံုကို သိ၍ ႏွလံုးမသာျခင္း ေဒါမနႆေဝဒနာ၏ အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ ဓမၼာ႐ံုကို ဆင္ျခင္ျခင္း။
(ဒီ၊၃။၂၀၃။)
(အဘိ၊ဝိ။၃၉၅။)
########
၃။ စိတၱာႏုပႆနာသတိပ႒ာန္
စိတၱာႏုပႆနာ ၁၆ ပါး
********
၁။ ရာဂႏွင့္တကြေသာ စိတ္ကိုလည္း ရာဂႏွင့္တကြေသာ စိတ္ဟု သိျခင္း၊
၂။ ရာဂကင္းေသာ စိတ္ကိုလည္း ရာဂကင္းေသာ စိတ္ဟု သိျခင္း၊
၃။ ေဒါသႏွင့္ တကြေသာ စိတ္ကိုလည္း ေဒါသႏွင့္တကြေသာ စိတ္ဟု သိျခင္း၊
၄။ ေဒါသကင္းေသာ စိတ္ကိုလည္း ေဒါသကင္းေသာ စိတ္ဟု သိျခင္း၊
၅။ ေမာဟႏွင့္ တကြေသာ စိတ္ကိုလည္း ေမာဟႏွင့္ တကြေသာ စိတ္ဟု သိျခင္း၊
၆။ ေမာဟကင္းေသာ စိတ္ကိုလည္း ေမာဟကင္းေသာ စိတ္ဟု သိျခင္း၊
၇။ သံခိတၱစိတ္ကိုလည္း သံခိတၱစိတ္ဟု သိျခင္း၊
၈။ ဝိကၡိတၱ စိတ္ကိုလည္း ဝိကၡိတၱစိတ္ဟု သိျခင္း၊
၉။ မဟဂၢဳတ္စိတ္ကိုလည္း မဟဂၢဳတ္စိတ္ဟု သိျခင္း၊
၁၀။ အမဟဂၢဳတ္စိတ္ကိုလည္း အမဟဂၢဳတ္စိတ္ဟု သိျခင္း၊
၁၁။ သဥတၱရစိတ္ကိုလည္း သဥတၱရစိတ္ဟု သိျခင္း၊
၁၂။ အႏုတၱရ စိတ္ကိုလည္း အႏုတၱရစိတ္ဟု သိျခင္း၊
၁၃။ သမာဟိတစိတ္ကိုလည္း သမာဟိတစိတ္ဟု သိျခင္း၊
၁၄။ အသမာဟိတစိတ္ကိုလည္း အသမာဟိတစိတ္ဟု သိျခင္း၊
၁၅။ ဝိမုတၱစိတ္ ကိုလည္း ဝိမုတၱစိတ္ဟု သိျခင္း၊
၁၆။ အဝိမုတၱစိတ္ကိုလည္း အဝိမုတၱစိတ္ဟု သိျခင္း။
(ဒီ၊၂။၂၃၇။)
########
စိတၱာႏုပႆနာ၌ စိတ္ ၁၆ မ်ဳိး
*******
၁။ သရာဂစိတ္, ဝီတရာဂစိတ္၊
၂။ သေဒါသစိတ္, ဝီတေဒါသစိတ္၊
၃။ သေမာဟစိတ္, ဝီတေမာဟစိတ္၊
၄။ သံခိတၱစိတ္, ဝိကၡိတၱစိတ္၊
၅။ မဟဂၢတစိတ္, အမဟဂၢတ စိတ္၊
၆။ သဥတၱရစိတ္, အႏုတၱရစိတ္၊
၇။ သမာဟိတစိတ္, အသမာဟိတစိတ္၊
၈။ ဝိမုတၱစိတ္, အဝိမုတၱစိတ္ ေပါင္း ၁၆ ပါး ျဖစ္၏။
(အဘိ၊ဝိ။၂၀၄။)
########
၄။ ဓမၼာႏုပႆနာသတိပ႒ာန္
ဓမၼာႏုပႆနာ ၅ ပါး
*******
၁။ နီဝရဏတရား ငါးပါးကို ဆင္ျခင္ျခင္း၊
၂။ ခႏၶာ ငါးပါးကို ဆင္ျခင္ျခင္း၊
၃။ အာယတန တစ္ဆယ့္ႏွစ္ပါးကို ဆင္ျခင္ျခင္း၊
၄။ ေဗာဇၩင္ ခုနစ္ပါးကို ဆင္ျခင္ျခင္း၊
၅။ သစၥာ ေလးပါးကို ဆင္ျခင္ျခင္း။
(ဒီ၊၂။၂၃၈-၂၃၉။) (ဒီ၊၂။၂၄၃။)
######
အႏုပႆနာ ၂ မ်ိဳး (ေလာကီ ေလာကုတၱရာ ေရာေသာ အႏုပႆနာ ၂ မ်ိဳး)
******
၁။ နိေရာဓာ ႏုပႆနာ၊
၂။ ပဋိနိႆဂၢါႏုပႆနာ။
(သံ၊႒၊၃။၁၁၈။)
########
အႏုပႆနာ ၃ မ်ိဳး (ေလာကီ ပုဗၺဘာဂ အႏုပႆနာ ၃ မ်ိဳး)
*******
၁။ အနိစၥာႏုပႆနာ- ေတဘူမက သခၤါရတရားတို႔ကို မျမဲ-အနိစၥဟု အဖန္တလဲလဲ ႐ႈတတ္ေသာ ဉာဏ္၊
၂။ ဝယာႏုပႆနာ- ခ်ဳပ္ျခင္းပ်က္ျခင္းကို အဖန္တလဲလဲ ႐ႈတတ္ေသာ ဉာဏ္၊
၃။ ဝိရာဂါႏုပႆနာ- (သခၤါရတရား တို႔၏) ကင္းေပ်ာက္ခ်ဳပ္ၿငိမ္းျခင္းကို အဖန္တလဲလဲ႐ႈတတ္ေသာ ဉာဏ္။
(သံ၊႒၊၃။၁၁၈။)
######
အႏုပႆနာ ၇ မ်ဳိး
******
၁။ အနိစၥာႏုပႆနာ- ေတဘူမက တရားအေပါင္းကို အနိစၥဟု အဖန္ဖန္ ႐ႈျခင္း၊
၂။ ဒုကၡာႏုပႆနာ- ေတဘူမကတရားအေပါင္းကို ဒုကၡဟု အဖန္ဖန္ ႐ႈျခင္း၊
၃။ အနတၱာႏုပႆနာ- ေတဘူမကတရားအေပါင္းကို အနတၱဟု အဖန္ဖန္ ႐ႈျခင္း၊
၄။ နိဗၺိဒါ ႏုပႆနာ- ျမင္ၿပီးေသာ လကၡဏာေရးရွိေသာ ေတဘူမကတရားအေပါင္း၌ ၿငီးေငြ႕ေသာ အျခင္းအရာအားျဖင့္ ျဖစ္၍ အဖန္ဖန္ ႐ႈျခင္း၊
၅။ ဝိရာဂါႏုပႆနာ- ၿငီးေငြ႔ၿပီးေသာ သခၤါရ တို႔၌ တပ္ျခင္းကင္းေသာ အျခင္းအရာအားျဖင့္ ျဖစ္၍ အဖန္ဖန္ ႐ႈျခင္း၊
၆။ နိေရာဓာ ႏုပႆနာ- သခၤါရတို႔၏ ခ်ဳပ္ျခင္းကို အဖန္ဖန္ ႐ႈျခင္း၊ ဝါ- နိဗၺာန္ကို အဖန္ဖန္ ႐ႈျခင္း၊
၇။ ပဋိနိႆဂၢါႏုပႆနာ- ေတဘူမက သခၤါရအေပါင္းကို စြန္႔ျခင္း၏ အစြမ္းျဖင့္ အဖန္ဖန္ ႐ႈျခင္း။
(မ၊႒၊၁။၁၆၁။) (ဣတိဝုတ္၊႒။၁၆၀။) (ပဋိသံ၊႒၊၁။၈၆။)
#######
Ven IndacaryaMawgyun
No comments:
Post a Comment