သစၥာေလးပါးႏွင့္ စပ္၍ သိမွတ္ဖြယ္ရာမ်ား
******
သစၥာေလးပါး
****
၁။ ဒုကၡသစၥာ
၂။ သမုဒယသစၥာ
၃။ နိေရာဓသစၥာ
၄။ မဂၢသစၥာ
#####
သစၥာမည္ေၾကာင္း ၃ ပါး
******
၁။ ရွာမွီးျခင္းသေဘာ ရွိျခင္း၊
၂။ သိမ္းဆည္းျခင္းသေဘာ ရွိျခင္း၊
၃။ ထိုးထြင္း၍ သိျခင္းသေဘာ ရွိျခင္း။
(ပဋိသံ။၂၉၉။)
######
သစၥာ ၄ ပါး
******
၁။ ဆင္းရဲျခင္းအမွန္ ‘ဒုကၡအရိယသစၥာ’၊
၂။ ဆင္းရဲျဖစ္ေၾကာင္းအမွန္ ‘ဒုကၡ သမုဒယ သစၥာ’၊
၃။ ဆင္းရဲခ်ဳပ္ရာအမွန္ ‘နိေရာဓအရိယသစၥာ’၊
၄။ ဆင္းရဲခ်ဳပ္ရာသို႔ ေရာက္ေၾကာင္း လမ္းစဥ္အမွန္ ‘မဂၢအရိယသစၥာ’၊ ဤအရိယသစၥာေလးပါးတို႔ကို ထိုးထြင္း၍ မသိျခင္းေၾကာင့္ ငါဘုရားသည္လည္းေကာင္း သင္တို႔သည္လည္းေကာင္း ဤရွည္လ်ားလွစြာေသာ သံသရာ ကာလပတ္လံုး ေျပးသြားက်င္လည္ခဲ့ရေပၿပီဟု ဘုရားရွင္ ေဟာေတာ္မူ၏။
(ဝိ၊၃။၃၂၅။) (ဒီ၊၂။၇၇။)
(ဒီ၊၃။၂၃၁။) (မ၊၁။၂၄၂။)
(သံ၊၃။၃၆၄။) (သံ၊၃။၃၇၂။)
(သံ၊၃။၃၈၁။) (အဘိ၊ဝိ။၁၀၄။)
(အဘိ၊ဝိ။၁၁၂။) (အဘိ၊ဝိ။၁၁၅။)
(အဘိ၊ဝိ။၁၁၇-၁၁၈။) (အဘိ၊ဝိ။၄၁၅။)
(အဘိ၊ပု။၁၀၂။) (အဘိ၊က။၂၄၃။) (ယမက၊၁။၂၀၅။)
#######
သစၥာ ၂ မ်ိဳး
******
၁။ သမၼဳတိသစၥာ- နတ္ ျဗဟၼာစေသာ အမည္ပညတ္၊
၂။ ပရမတၳသစၥာ- အနိစၥ, ဒုကၡ စေသာ ပရမတ္တရား။
(ဒီ၊႒၊၁။၃၁၆။)
(အဘိ၊႒၊၃။၁၃၉။)
(အဘိ၊႒၊၃။၁၈၇။)
######
ဒုကၡသစၥာ ၁၂ ပါး
*******
၁။ ပဋိသေႏၶတည္ရျခင္း ဒုကၡ၊
၂။ အိုရျခင္း ဒုကၡ၊
၃။ ေသရျခင္း ဒုကၡ၊
၄။ ေသာက, ပရိေဒဝ, ဒုကၡ, ေဒါမနႆ, ဥပါယာသ ျဖစ္ရျခင္း ဒုကၡ၊
၅။ မခ်စ္မႏွစ္သက္ေသာ သူတို႔ႏွင့္ ေပါင္းသင္းရျခင္း ဒုကၡ၊
၆။ ခ်စ္ခင္ႏွစ္သက္ေသာ သူတို႔ႏွင့္ ေကြကြင္းရျခင္း ခြဲခြါ ေနရျခင္း ဒုကၡ၊
၇။ အလိုရွိအပ္ေသာ အရာဝတၳဳကို မရရွိျခင္း ဒုကၡ၊
၈။ ႐ူပုပါဒါနကၡႏၶာ ဟူေသာ ဒုကၡ၊
၉။ ေဝဒႏုပါဒါနကၡႏၶာ ဟူေသာ ဒုကၡ၊
၁၀။ သညဳပါဒါနကၡႏၶာဟူေသာ ဒုကၡ၊
၁၁။ သခၤါ႐ု ပါဒါနကၡႏၶာ ဟူေသာ ဒုကၡ၊
၁၂။ ဝိညာဏုပါဒါနကၡႏၶာ ဟူေသာ ဒုကၡ။
(ဝိသုဒၶိ၊၂။၁၂၉။)
########
ဒုကၡ ၂ မ်ိဳး
*******
၁။ နာမဒုကၡ- နာမ္ဆင္းရဲ၊
၂။ ႐ူပဒုကၡ- ႐ုပ္ဆင္းရဲ။
(ဝိသုဒၶိ၊၂။၁၄၄။)
#########
ဒုကၡ ၃ မ်ိဳး
*****
၁။ ဆင္းရဲအစစ္ အျဖစ္ျဖင့္ ဆင္းရဲျခင္း- ဒုကၡဒုကၡ (ဆင္းရဲေသာေၾကာင့္ ကိုယ္စိတ္၌ ျဖစ္ေသာ ဒုကၡေဝဒနာ)၊
၂။ ျပဳျပင္သည့္အျဖစ္ျဖင့္ ဆင္းရဲျခင္း- သခၤါရဒုကၡ (ျဖစ္ျခင္း ပ်က္ျခင္းျဖင့္ ႏွိပ္စက္အပ္ေသာေၾကာင့္ ဥေပကၡာေဝဒနာႏွင့္ ေတဘူမကသခၤါရတရား)၊
၃။ ေဖာက္ျပန္အပ္သည္အျဖစ္ျဖင့္ ဆင္းရဲျခင္း- ဝိပရိဏာမဒုကၡ (သုခေဝဒနာ ေဖာက္ျပန္သျဖင့္ ဆင္းရဲျဖစ္ျခင္း၏ အေၾကာင္းျဖစ္ေသာေၾကာင့္)။
(ဒီ၊၃။၁၈၁။)
(သံ၊၃။၅၂။)
###########
(တစ္နည္း) ဒုကၡ ၃ မ်ိဳး
******
၁။ ကာမဘံု၌ ျဖစ္ျခင္း ဆင္းရဲ၊
၂။ ႐ူပဘံု၌ ျဖစ္ျခင္း ဆင္းရဲ၊
၃။ အ႐ူပဘံု၌ ျဖစ္ျခင္း ဆင္းရဲ။
(ဝိသုဒၶိ၊၂။၁၄၄။)
######
ဒုကၡ ၇ မ်ိဳး(ဆင္းရဲျခင္း ၇ မ်ိဳး)
*******
၁။ ဒုကၡဒုကၡ- ဆင္းရဲသည္သာလွ်င္ျဖစ္ေသာ ဒုကၡ၊
၂။ ဝိပရိဏာမဒုကၡ- ေဖာက္ျပန္ျခင္း, ဒုကၡျဖစ္ျခင္း၏ အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ သုခေဝဒနာဟူေသာ ဒုကၡ၊
၃။ သခၤါရ ဒုကၡ- ေလာကီဥေပကၡာေဝဒနာႏွင့္ ႂကြင္းေသာ ေတဘူမကဘုံ၌ ျဖစ္ကုန္ေသာ ေလာကီသခၤါရ တို႔သည္ အျဖစ္အပ်က္သည္ ႏွိပ္စက္အပ္ကုန္သည္၏ အျဖစ္ေၾကာင့္ ဆင္းရဲျခင္း၊
၄။ ပဋိစၧႏၷ ဒုကၡ- ကိုယ္စိတ္၌ ျဖစ္ေနေသာ, ဖုံးကြယ္ေသာ, မထင္ရွားေသာ ဆင္းရဲဒုကၡ၊
၅။ အပၸဋိစၧႏၷ ဒုကၡ- သုံးဆယ့္ႏွစ္ပါးေသာ ႏွိပ္စက္ညႇဥ္းပန္းမႈ အစရွိေသာ မဖုံးကြယ္အပ္ေသာ, ထင္ရွားေသာ ဆင္းရဲဒုကၡ၊
၆။ ပရိယာယဒုကၡ- ဒုကၡဒုကၡမွ ႂကြင္းေသာ ဇာတိ အစရွိေသာ အလုံးစုံေသာ ဆင္းရဲဒုကၡ၊
၇။ နိပၸရိယာယဒုကၡ- ပရိယာယ္မဟုတ္, မုခ်ျဖစ္ေသာ ဆင္းရဲဒုကၡ။
(အဘိ၊႒၊၂။၈၈။)
(ဝိသုဒၶိ၊၂။၁၃၀။)
(ေပဋေကာ။၁၈၂။)
######
ဒုကၡမည္ေၾကာင္း ၄ ပါး
**********
၁။ ပူပန္ျခင္း အနက္သေဘာေၾကာင့္ ဒုကၡ မည္၏၊
၂။ သည္းခံႏိုင္ခဲျခင္း အနက္သေဘာေၾကာင့္ ဒုကၡ မည္၏၊
၃။ ဆင္းရဲ၏တည္ရာ အနက္သေဘာေၾကာင့္ ဒုကၡ မည္၏၊
၄။ သုခကို ပယ္တတ္ေသာ အနက္သေဘာေၾကာင့္ ဒုကၡ မည္၏။
(မ၊႒၊၂။၁၉။)
########
(တနည္း)ဒုကၡမည္ေၾကာင္း ၄ မ်ဳိး
*********
၁။ အျမဲမျပတ္ အိုျခင္း ေသျခင္းတို႔သည္ ႏွိပ္စက္အပ္သည္ ျဖစ္ျခင္း၊
၂။ ခက္ခက္ခဲခဲ ခံရသည္ ျဖစ္ျခင္း၊
၃။ ဒုကၡ၏ တည္ရာဝတၳဳ ျဖစ္ျခင္း၊
၄။ သုခ၏အျဖစ္ကို ပယ္ျခင္း။
(အဘိ၊႒၊၂။၄၅။)
##########
ဒုကၡလကၡဏာ ၆ ပါး
*********
၁။ ဒုကၡေတာ- အဖန္ဖန္ ႏွိပ္စက္ေသာ အျခင္းအရာအားျဖင့္ ျဖစ္ျခင္း၊
၂။ ေရာဂေတာ- နာက်င္ကိုက္ခဲေသာ အျခင္းအရာအားျဖင့္ ျဖစ္ျခင္း၊
၃။ ဂ႑ေတာ- အတြင္း၌ ဖ်က္ဆီးတတ္ေသာ အျခင္းအရာအားျဖင့္ ျဖစ္ျခင္း၊
၄။ သလႅေတာ- စူးဝင္ေသာ အျခင္းအရာ အားျဖင့္ ျဖစ္ျခင္း၊
၅။ အဃေတာ- ဆင္းရဲေသာ အျခင္းအရာအားျဖင့္ ျဖစ္ျခင္း၊
၆။ အာဗာဓ ေတာ- ျပင္းစြာ ႏွိပ္စက္တတ္ေသာ အနာေရာဂါျဖစ္ျခင္း။
(အံ၊႒၊၃။၂၇၈။)
########
ဒုကၡေဝဒနာ ၂ မ်ဳိး
********
၁။ ကိုယ္၌ ျဖစ္ေသာ ဒုကၡေဝဒနာ၊
၂။ စိတ္၌ ျဖစ္ေသာ ဒုကၡေဝဒနာ။
(အဘိ၊႒၊၂။၁၃။)
#######
အနိစၥ ဒုကၡ အနတၱ တရား ၅ ပါး
******
၁။ ႐ုပ္၊
၂။ ေဝဒနာ၊
၃။ သညာ၊
၄။ သခၤါရ၊
၅။ ဝိညာဏ္။
(သံ၊၂။၁၄၆။၁၅၉-၁၆၁)
#######
ဒုကၡသစၥာကို မသိေၾကာင္း ၄ ပါး
*******
၁။ အေႏၲာဂဓေတာ- ဒုကၡသည္ ဒုကၡသစၥာ၌ အက်ဳံးဝင္ျခင္း၊
၂။ ဝတၳဳေတာ- နိႆယပစၥည္း၏ အျဖစ္ျဖင့္ တည္ရာျဖစ္ျခင္း၊
၃။ အာရမၼဏေတာ- အာရမၼဏ ပစၥည္း၏ အျဖစ္ျဖင့္ အာ႐ံုျပဳျခင္း၊
၄။ ပဋိစၧာဒနေတာ- ဒုကၡသစၥာကို ဖံုးလႊမ္းျခင္း။
(မ၊႒၊၁။၂၂၈။)
(သံ၊႒၊၂။၁၇။)
#####
ဒုကၡသစၥာ၌ ဉာဏ္ ၃ ပါး
*******
၁။ သစၥဉာဏ္- ဆင္းရဲျဖစ္ေသာ ဒုကၡသစၥာကို ထိုးထြင္း၍ သိျခင္း၊
၂။ ကိစၥဉာဏ္-ဆင္းရဲျဖစ္ေသာ ဒုကၡသစၥာကို ပိုင္းျခား၍ သိျခင္း၊
၃။ ကတဉာဏ္- ဒုကၡသစၥာကို ပိုင္းျခား၍ သိၿပီးၿပီဟု သိျခင္း။
(ဝိ၊၃။၁၅။)
#####
ဒုကၡသစၥာ၌ ျဖစ္ေသာ ဉာဏ္ ၄ မ်ိဳး
*****
၁။ သင္ယူ ၾကားနာေသာ အျခင္းအရာအားျဖင့္ ျဖစ္ေသာ ဉာဏ္၊
၂။ သံုးသပ္ေသာ အျခင္းအရာအားျဖင့္ ျဖစ္ေသာ ဉာဏ္၊
၃။ ထိုးထြင္း၍ သိေသာ အျခင္းအရာအားျဖင့္ ျဖစ္ေသာ ဉာဏ္၊
၄။ ဆင္ျခင္ေသာ အျခင္းအရာအားျဖင့္ ျဖစ္ေသာ ဉာဏ္။
(သံ၊႒၊၃။၁၆၀။)
######
ဒုကၡသစၥာ၌ ဆင္းရဲ ၈ ပါး
*********
၁။ ပဋိသေႏၶ တည္ေနရျခင္း ဆင္းရဲ၊
၂။ အိုရျခင္း ဆင္းရဲ၊
၃။ နာရျခင္း ဆင္းရဲ၊
၄။ ေသရျခင္း ဆင္းရဲ၊
၅။ မခ်စ္မႏွစ္သက္ေသာ လူတို႔ႏွင့္ အတူတကြ ေပါင္းသင္း ေနထိုင္ရျခင္း ဆင္းရဲ၊
၆။ ခ်စ္ခင္ေသာ သူတို႔ႏွင့္ ေကြကြင္းရျခင္း ဆင္းရဲ၊
၇။ လိုခ်င္ေသာ အရာကို မရျခင္း ဆင္းရဲ၊
၈။ စြဲလမ္းရာအာ႐ုံျဖစ္ေသာ ခႏၶာငါးပါး ဆင္းရဲ။
(ဝိ၊၃။၁၄။)
########
ဒုကၡသညာကို ျဖစ္ေစေသာ ပုဂၢဳိလ္၏ အက်ဳိး ၆ မ်ဳိး
**********
၁။ အလုံးစုံေသာ သခၤါရတို႔၌ ၿငီးေငြ႕ေသာ သညာသည္ ငါ႔အား ေရွး႐ႈတည္လိမ့္မည္ဟု ျမင္ျခင္း၊
၂။ အလုံးစုံေသာ ေလာကမွလည္း ငါ၏ စိတ္သည္ ထေျမာက္လိမ့္မည္ဟု ျမင္ျခင္း၊
၃။ နိဗၺာန္၌ ေအးၿငိမ္းမႈကို ျမင္ရလတံၱ႔ဟု စိတ္အၾကံျဖစ္ျခင္း၊
၄။ ကိန္းေအာင္းေနေသာ အႏုသယကိေလသာတို႔သည္ အႂကြင္းမဲ့ ျဖတ္ျခင္းသို႔ ေရာက္လိမ့္မည္ဟု ျမင္ျခင္း၊
၅။ ရဟန္းကိစၥကို ျပဳေလ့ရွိသူ ျဖစ္လိမ့္မည္ဟု ျမင္ျခင္း၊
၆။ ေမတၱာႏွင့္ ယွဥ္ေသာ လုပ္ေကၽြးျခင္းျဖင့္ ျမတ္စြာဘုရားကို လုပ္ေကၽြးရ လိမ့္မည္ဟု ျမင္ျခင္း။
(အံ၊၂။၃၈၆။)
#########
ဒုကၡာႏုပႆနာဉာဏ္ လြတ္ရာ ဥပါဒါန္ ၁ ပါး
*******
၁။ ကာမုပါဒါန္။
(ပဋိသံ။၂၄၃။)
#######
သခၤါရတို႔ကို အနိစၥ, ဒုကၡ, အနတၱဟု ႐ႈျခင္း၏ အက်ဳိး ၆ ပါး
***********
၁။ ေလာကုတၱရာပညာႏွင့္ ျပည့္ စံုျခင္း၊
၂။ နိယာမ(မဂ္) သို႔ ဝင္ႏိုင္ျခင္း၊
၃။ ေသာတာပတၱိဖိုလ္ကို ရႏိုင္ျခင္း၊
၄။ သကဒါဂါမိ ဖိုလ္ကို ရႏိုင္ျခင္း၊
၅။ အနာဂါမိဖိုလ္ကို ရႏိုင္ျခင္း၊
၆။ အရဟတၱဖိုလ္ကို ရႏိုင္ျခင္း။
(အံ၊၂။၃၈၄-၃၈၅။)
#########
သခၤါရတို႔ကို အပိုင္းအျခား မျပဳမူ၍ ဒုကၡဟု ပြားမ်ားရက်ိဳး ၆ ပါး
********
၁။ အလံုးစံုေသာ သခၤါရ တို႔၌ ၿငီးေငြ႔ေသာ သညာ တည္လတံၱ႔ ျဖစ္ျခင္း၊
၂။ အလံုးစံုေသာ ေလာကမွ ငါ၏ စိတ္သည္ ထေျမာက္လတံၱ႔ ျဖစ္ျခင္း၊
၃။ နိဗၺာန္၌ ေအးၿငိမ္းမႈကို ျမင္ေတြ႕လတံၱ႔ ျဖစ္ျခင္း၊
၄။ အႏုသယကိေလသာတို႔ ျပတ္လတံၱ႔ ျဖစ္ျခင္း၊
၅။ ရဟန္းကိစၥကို ျပဳေလ့ရွိျခင္း ျဖစ္လတံၱ႔၊
၆။ ျမတ္စြာဘုရားကို ေမတၱာႏွင့္ ယွဥ္ေသာ လုပ္ေကၽြးျခင္းျဖင့္ လုပ္ေကၽြးရလတံၱ႔ ျဖစ္ျခင္း။
(အံ၊၂။၃၈၆။)
###########
သုပၸဝါသမင္းသမီး ဆင္းရဲဒုကၡကို သည္းခံရာ၌ ႀကံစည္ပုံ ၃ မ်ိဳး
*******
၁။ အၾကင္ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤကဲ့သုိ႔ေသာ ဆင္းရဲဒုကၡမ်ိဳးကို ပယ္ရန္ တရားေဟာေတာ္မူ၏၊ ထိုျမတ္စြာဘုရားသည္ ‘‘သမၼာသမၺဳဒၶ’’ မည္ေပစြတကား၊
၂။ အၾကင္ဘုရားရွင္၏ တပည့္သံဃာေတာ္မ်ားသည္ ဤကဲ့ သို႔ေသာ ဆင္းရဲဒုကၡမ်ိဳးကို ပယ္ရန္ က်င့္ၾကံေတာ္မူၾက၏၊ ထိုဘုရားရွင္၏ တပည့္ သံဃာမ်ားသည္ ‘‘သုပၸဋိပႏၷ’’ဂုဏ္ႏွင့္ ျပည့္စံုေပစြတကား၊
၃။ အၾကင္နိဗၺာန္၌ ဤကဲ့သို႔ေသာ ဆင္းရဲဒုကၡမ်ိဳး မရွိ၊ ထိုနိဗၺာန္သည္ စင္စစ္ဧကန္ အလြန္ပင္ ခ်မ္းသာ ေပစြတကား။
(ဥဒါန။၉၃။)
#######
သုပၸဝါသာ ဒုကၡခံစားရစဥ္ ရတနာ ၃ ပါးဂုဏ္ကုိ ႏွလုံးသြင္းပုံ ၃ မ်ဳိး
*********
၁။ ဤသို႔သေဘာရွိေသာ ဤဆင္းရဲကို ပယ္ျခင္းငွာ တရားေဟာေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရားသည္ သစၥာေလးပါး တရားကို ကိုယ္ေတာ္တိုင္ သိေတာ္မူေလစြတကား၊
၂။ ဤကဲ့သို႔ေသာ သေဘာရွိေသာ ဤဆင္းရဲျခင္းဒုကၡကို ပယ္ျခင္းငွာ က်င့္ေတာ္မူေသာ ထိုျမတ္စြာဘုရား၏ တပည့္သာဝက အေပါင္းသည္ သိကၡာသုံးပါးကို ေကာင္းစြာ က်င့္ေတာ္မူစြတကား၊
၃။ ဤကဲ့သို႔ ဆင္းရဲျခင္း ဒုကၡမရွိေသာ နိဗၺာန္သည္ အလြန္ခ်မ္းသာစြတကား။
(ဓမၼ၊႒၊၂။၄၂၆။)
#######
သမုဒယ ၂ မ်ိဳး
********
၁။ ဒိ႒ိသမၸယုတၱ သမုဒယ၊
၂။ ဒိ႒ိဝိပၸယုတၱ သမုဒယ။
(ဝိသုဒၶိ၊၂။၁၄၄။)
######
သမုဒယ ၃ မ်ိဳး
*****
၁။ ကာမတဏွာဟု ဆိုအပ္ေသာ သမုဒယ၊
၂။ ဘဝတဏွာဟု ဆိုအပ္ေသာ သမုဒယ၊
၃။ ဝိဘဝတဏွာဟု ဆိုအပ္ေသာ သမုဒယ။
(ဝိသုဒၶိ၊၂။၁၄၄။)
########
သမုဒယသစၥာကို မသိျခင္း၏ အေၾကာင္း ၃ မ်ဴိး
*******
၁။ ဝတၳဳအားျဖင့္ မသိျခင္း၊
၂။ အာ႐ံုအားျဖင့္ မသိျခင္း၊
၃။ ဖံုးလႊမ္းေသာအားျဖင့္ မသိျခင္း။
(မ၊႒၊၁။၂၂၈။)
(သံ၊႒၊၂။၁၇။)
#########
သမုဒယသစၥာ၌ ဉာဏ္ ၃ ပါး
********
၁။ သစၥဉာဏ္- ဆင္းရဲျဖစ္ေၾကာင္းျဖစ္ေသာ သမုဒယသစၥာကို ထိုးထြင္း၍ သိျခင္း၊
၂။ ကိစၥဉာဏ္- ဆင္းရဲျဖစ္ေၾကာင္း သမုဒယသစၥာကို ပယ္အပ္၏ဟု သိျခင္း၊
၃။ ကတဉာဏ္- ဆင္းရဲျဖစ္ေၾကာင္း သမုဒယသစၥာကို ပယ္ၿပီးၿပီဟု သိျခင္း။
(ဝိ၊၃။၁၅။)
#######
နိေရာဓ ၂ မ်ိဳး
*****
၁။ သဥပါဒိေသသနိေရာဓ- ကိေလသာတို႔မွ ႂကြင္းေသာ ဥပါဒါနကၡႏၶာႏွင့္ တကြျဖစ္ေသာ နိဗၺာန္၊
၂။ အႏုပါဒိေသသနိေရာဓ- ကိေလသာတို႔မွ ႂကြင္းေသာ ဥပါဒါနကၡႏၶာ မရွိေသာ နိဗၺာန္။
(ဝိသုဒၶိ၊၂။၁၄၅။)
######
နိေရာဓသစၥာ၌ ဉာဏ္ ၃ ပါး
******
၁။ သစၥဉာဏ္-ဆင္းရဲခ်ဳပ္ရာျဖစ္ေသာ နိေရာဓသစၥာ (နိဗၺာန္) ကို ထိုးထြင္း၍ သိျခင္း၊
၂။ ကိစၥဉာဏ္- နိေရာဓသစၥာ (နိဗၺာန္) ကို မ်က္ေမွာက္ျပဳအပ္၏ဟု သိျခင္း၊
၃။ ကတဉာဏ္- နိေရာဓသစၥာ (နိဗၺာန္) ကို မ်က္ေမွာက္ျပဳၿပီးၿပီဟု သိျခင္း။
(ဝိ၊၃။၁၅။)
#####
အႏုပုဗၺနိေရာဓ တရား ၉ မ်ဳိး
(အစဥ္အတိုင္း ခ်ဳပ္ျခင္း ၉ မ်ိဳး၊
မ်က္ေမွာက္ျပဳအပ္ေသာ တရား ၉ ပါး၊
သစၧိကာတဗၺတရား ၉ ပါး)
*******
၁။ ပဌမဈာန္ဝင္စားေသာ ပုဂၢိဳလ္အား ကာမသညာ ခ်ဳပ္၏၊
၂။ ဒုတိယဈာန္ဝင္စားေသာ ပုဂၢိဳလ္အား ဝိတက္ ဝိစာရ ခ်ဳပ္၏၊
၃။ တတိယဈာန္ဝင္စားေသာ ပုဂၢိဳလ္အား ႏွစ္သိမ့္မႈ ပီတိ ခ်ဳပ္၏၊
၄။ စတုတၳဈာန္ဝင္စားေသာ ပုဂၢိဳလ္အား ထြက္သက္ ဝင္သက္ ခ်ဳပ္၏၊
၅။ အာကာသနၪၥာယတနဈာန္ ဝင္စားေသာ ပုဂၢိဳလ္အား ႐ုပ္သညာ ခ်ဳပ္၏၊
၆။ ဝိညာဏၪၥာယတနဈာန္ ဝင္စားေသာ ပုဂၢိဳလ္အား အာကာသာနၪၥာယတနသညာ ခ်ဳပ္၏၊
၇။ အာကိၪၥာညာယတနဈာန္ ဝင္စားေသာ ပုဂၢိဳလ္အား ဝိညာဏၪၥာယတနသညာ ခ်ဳပ္၏၊
၈။ ေနဝသညာနာသညာယတနဈာန္ ဝင္စားေသာ ပုဂၢိဳလ္အား အာကိၪၥာညာယတနသညာ ခ်ဳပ္၏၊
၉။ နိေရာဓသမာပတ္ ဝင္စားေသာ ပုဂၢိဳလ္အား သညာ ေဝဒနာ ခ်ဳပ္၏။
(ဒီ၊၃။၂၂၁။) (ဒီ၊၃။၂၅၅။)
(အံ၊၃။၂၀၈။) (ပဋိသံ၊႒၊၁။၁၂၈။)
#######
နိေရာဓာႏုပႆနာဉာဏ္ လြတ္ရာ ဥပါဒါန္ ၄ ပါး
******
၁။ ကာမုပါဒါန္၊
၂။ ဒိ႒ဳပါဒါန္၊
၃။ သီလဗၺတု ပါဒါန္၊
၄။ အတၱဝါဒုပါဒါန္။
(ပဋိသံ။၂၄၃။)
####$###
နိေရာဓသမာပတ္ မဝင္စားခင္ ေရွးဦးစြာ ျပဳရမည့္ကိစၥ ၄ မ်ိဳး
#######
၁။ အသီးအျခား ဖြဲ႕ထားေသာ မိမိကိုယ္၌ မပါလာေသာ ပရိကၡရာတို႔ မပ်က္စီးေစရန္ အဓိ႒ာန္ျပဳရျခင္း၊
၂။ သံဃာက အလိုရွိေနျခင္း၊ ေမွ်ာ္ကိုးေနျခင္းကို သိရွိႏိုင္ရန္ အဓိ႒ာန္ျပဳရျခင္း၊
၃။ ဘုရားရွင္ ေခၚေတာ္ မူျခင္းကို သိရွိႏိုင္ရန္ အဓိ႒ာန္ျပဳရျခင္း၊
၄။ အသက္ကာလ အပိုင္းအျခားကုိ ဆင္ျခင္ရျခင္း။
(သာရတၳ၊ဋီ၊၁။၃၈၁။)
######
ပုဗၺကိစၥ ၄ ပါး (တစ္နည္း) (နိေရာဓသမာပတ္ ဝင္စားေသာ ပုဂၢိဳလ္၏ ပုဗၺကိစၥ ၄ ပါး)
*******
၁။ နာနာဗဒၶ အဝိေကာပန- အသီးအသီး မိမိခႏၶာကိုယ္ႏွင့္ စပ္ေနေသာ သပိတ္သကၤန္း ေညာင္ေစာင္း အင္းပ်ဥ္ ေက်ာင္း စသည္တို႔ မပ်က္စီးရေအာင္ အဓိ႒ာန္ျခင္း၊
၂။ သံဃပဋိမာနန- သံဃာေတာ္ မ်ားက မိမိအား ေမွ်ာ္လင့္ေစာင့္ဆိုင္းေနေသာအခါ နိေရာဓသမာပတ္မွ ထပါေစဟု အဓိ႒ာန္ျခင္း၊
၃။ သတၳဳပေကၠာသန- ျမတ္စြာဘုရားက ေခၚေသာအခါ နိေရာဓသမာပတ္မွ ထပါေစဟု အဓိ႒ာန္ျခင္း၊
၄။ အဒၶါနပရိေစၧဒ- မိမိ၏ အာယုသခၤါရ အသက္အပိုင္းကို ဆင္ျခင္ျခင္း။
(ပဋိသံ၊႒၊၁။၂၈၇။)
########
မဂၢင္ ၈ ပါး
မဂၢသစၥာ၌ မဂၢင္ ၈ ပါး
(ေသာတာပေႏၷာ၌ ေသာတ ၈ မ်ဳိး)
(ျမတ္ေသာ မဂၢင္ ၈ မ်ိဳး)
*******
၁။ သမၼာဒိ႒ိ- မွန္ကန္စြာ သိျမင္ျခင္း၊
၂။ သမၼာသကၤပၸ- မွန္ကန္စြာ ၾကံစည္ျခင္း၊
၃။ သမၼာဝါစာ- မွန္ကန္စြာ ေျပာဆိုျခင္း၊
၄။ သမၼာကမၼႏၲ- မွန္ကန္စြာ ျပဳလုပ္ျခင္း၊
၅။ သမၼာအာဇီဝ- မွန္ကန္စြာ အသက္ေမြးျမဴျခင္း၊
၆။ သမၼာဝါယာမ- မွန္ကန္စြာ အားထုတ္ျခင္း၊
၇။ သမၼာသတိ- မွန္ကန္စြာ ေအာက္ေမ့ျခင္း၊
၈။ သမၼာသမာဓိ- မွန္ကန္စြာ တည္ၾကည္ျခင္း။
(ဝိ၊၃။၁၅။)
######
ေမတၱာေစေတာဝိမုတၱိကို မွီဝဲေၾကာင္း မဂၢင္ ၈ ပါး
******
၁။ ‘‘သတၱဝါအားလုံး ရန္မရွိ၊ ေဘးမရွိ၊ ခ်မ္းသာၾကပါေစ’’ဟု ေကာင္းစြာ ႐ႈျမင္ေသာ သမၼာဒိ႒ိထုံအပ္ေသာ မဂၢင္၊
၂။ ‘‘သတၱဝါအားလုံး ရန္မရွိ၊ ေဘးမရွိ၊ ခ်မ္းသာၾကပါေစ’’ဟု ေကာင္းစြာ ေရွး႐ွဴတင္ေသာ သမၼာသကၤပၸ ထုံအပ္ေသာ မဂၢင္၊
၃။ ‘‘သတၱဝါအားလုံး ရန္မရွိ၊ ေဘးမရွိ၊ ခ်မ္းသာၾကပါေစ’’ဟု ေကာင္းစြာ သိမ္းဆည္းေသာ သမၼာဝါစာ ထုံအပ္ေသာ မဂၢင္၊
၄။ ‘‘သတၱဝါအားလုံး ရန္မရွိ၊ ေဘးမရွိ၊ ခ်မ္းသာၾကပါေစ’’ဟု ေကာင္းစြာ ျဖစ္ေစေသာ သမၼာကမၼႏၲထုံအပ္ေသာ မဂၢင္၊
၅။ ‘‘သတၱဝါအားလုံး ရန္မရွိ၊ ေဘးမရွိ၊ ခ်မ္းသာၾကပါေစ’’ဟု ေကာင္းစြာ ျဖဴစင္ေစေသာ သမၼာအာဇီဝထုံအပ္ေသာ မဂၢင္၊
၆။ ‘‘သတၱဝါ အားလုံး ရန္မရွိ၊ ေဘးမရွိ၊ ခ်မ္းသာၾကပါေစ’’ဟု ေကာင္းစြာ အားထုတ္ေသာ သမၼာဝါယာမ ထုံအပ္ေသာ မဂၢင္၊
၇။ ‘‘သတၱဝါအားလုံး ရန္မရွိ၊ ေဘးမရွိ၊ ခ်မ္းသာၾကပါေစ’’ဟု ေကာင္းစြာ ထင္ေသာ သမၼာသတိထုံအပ္ေသာ မဂၢင္၊
၈။ ‘‘သတၱဝါအားလုံး ရန္မရွိ၊ ေဘးမရွိ၊ ခ်မ္းသာၾက ပါေစ’’ဟု ေကာင္းစြာ တည္ၾကည္ေသာ သမၼာသမာဓိထုံအပ္ေသာ မဂၢင္။
(ပဋိသံ။၃၁၉-၃၂၀။)
######
မဂၢသစၥာ၌ ဉာဏ္ ၃ ပါး
*******
၁။ သစၥဉာဏ္-ဆင္းရဲခ်ဳပ္ရာနိဗၺာန္သို႔ ေရာက္ေၾကာင္း အက်င့္ျဖစ္ေသာ မဂၢသစၥာကို ထိုးထြင္း၍ သိျခင္း၊
၂။ ကိစၥဉာဏ္-ဆင္းရဲခ်ဳပ္ရာနိဗၺာန္သို႔ ေရာက္ေၾကာင္း အက်င့္ ျဖစ္ေသာ မဂၢသစၥာကို ပြားမ်ားအပ္၏ဟု သိျခင္း၊
၃။ ကတဉာဏ္-မဂၢသစၥာကို ပြားမ်ား ၿပီးၿပီဟု သိျခင္း။
(ဝိ၊၃။၁၅။)
######
မဂၢင္ ၃ ပါး
(ဝိပႆနာ၏ ေရွ႕အဖို႔၌ စင္ၾကယ္ေသာ မဂၢင္ ၃ ပါး)
********
၁။ မွန္ကန္စြာ ေျပာဆိုျခင္း- သမၼာဝါစာမဂၢင္၊
၂။ မွန္ကန္စြာ ျပဳလုပ္ျခင္း- သမၼာကမၼႏၲမဂၢင္၊
၃။ မွန္ကန္စြာ အသက္ ေမြးျမဴျခင္း- သမၼာအာဇီဝမဂၢင္။
(မ၊႒၊၄။၂၄၈။)
#########
မဂၢင္ ၅ ပါး (မဂ္၏ အေဆာက္အဦကိစၥကို ျပဳေစတတ္ေသာ မဂၢင္ ၅ ပါး)
********
၁။ မွန္ကန္စြာ သိျမင္ျခင္း- သမၼာဒိ႒ိမဂၢင္၊
၂။ မွန္ကန္စြာ ၾကံစည္ျခင္း- သမၼာသကၤပၸမဂၢင္၊
၃။ မွန္ကန္စြာ အားထုတ္ျခင္း- သမၼာဝါယာမမဂၢင္၊
၄။ မွန္ကန္စြာ ေအာက္ေမ့ျခင္း- သမၼာသတိမဂၢင္၊
၅။ မွန္ကန္စြာ တည္ၾကည္ျခင္း- သမၼာသမာဓိမဂၢင္။
(မ၊႒၊၄။၂၄၈။)
#######
မဂၢဘာဝနာ ၃၇ ပါး
#######
၁။ သတိပ႒ာန္ ေလးပါး၊
၂။ သမၼပၸဓာန္ ေလးပါး၊
၃။ ဣဒၶိပါဒ္ ေလးပါး၊
၄။ ဣေႁႏၵ ငါးပါး၊
၅။ ဗိုလ္ ငါးပါး၊
၆။ ေဗာဇၩင္ ခုနစ္ပါး၊
၇။ မဂၢင္ ရွစ္ပါး၊ ေပါင္း ၃၇ ပါး။
(ဝိ၊၁။၁၁၉။)
########
မိစၧာမဂၢင္ ၈ ပါး
********
၁။ မိစၧာဒိ႒ိ- မွားေသာ အယူ, အျမင္၊
၂။ မိစၧာသကၤပၸ- မွားေသာ အၾကံ၊
၃။ မိစၧာဝါစာ- မွားေသာ စကား၊
၄။ မိစၧာကမၼႏၲ- မွားေသာ အလုပ္၊
၅။ မိစၧာအာဇီဝ- မွားေသာ အသက္ေမြးမႈ၊
၆။ မိစၧာဝါယာမ- မွားေသာ အားထုတ္မႈ၊
၇။ မိစၧာသတိ- မွားေသာ ေအာက္ေမ့မႈ၊
၈။ မိစၧာသမာဓိ- မွားေသာ တည္ၾကည္မႈ။
(မ၊၁။၁၆၆။)
(သံ၊၃။၁၃။)
(အဘိ၊ဝိ။၄၀၁။)
#########
မိစၧာမဂၢင္ ၁၀ ပါး ျဖစ္ပြားပုံ
#########
၁။ မွားေသာ အျမင္ရွိသူအား မွားေသာအၾကံ ျဖစ္ျခင္း၊
၂။ မွားေသာ အၾကံအစည္ရွိသူအား မွားေသာစကား ျဖစ္ျခင္း၊
၃။ မွားေသာ စကားရွိသူအား မွားေသာ အလုပ္ လုပ္ျခင္း၊
၄။ မွားေသာ အလုပ္ရွိသူအား မွားေသာ အသက္ေမြးမႈ ျဖစ္ျခင္း၊
၅။ မွားေသာ အသက္ေမြးမႈရွိသူအား မွားေသာ လံု႔လ ျဖစ္ျခင္း၊
၆။ မွားေသာ လံု႔လရွိသူအား မွားေသာ သတိ ျဖစ္ျခင္း၊
၇။ မွားေသာ သတိရွိသူအား မွားေသာသမာဓိ ျဖစ္ျခင္း၊
၈။ မွားေသာ သမာဓိ ရွိသူအား မွားေသာဉာဏ္ ျဖစ္ျခင္း၊
၉။ မွားေသာ ဉာဏ္ရွိသူအား မွားေသာ လြတ္ေျမာက္မႈ ျဖစ္ျခင္း။
(အံ၊၃။၄၂၈။)
#######
ျဗာဟၼဏသစၥာ ၄ ပါး
*******
၁။ သတၱဝါတို႔အား မသတ္အပ္ဟု မွန္ေသာ စကားကို ေျပာဆိုလ်က္ ထိုအမွန္ တရားကို ထူးေသာ ဉာဏ္ျဖင့္ သိ၍ သတၱဝါတို႔အေပၚ၌ အစဥ္သနားေစာင့္ေရွာက္ျခင္းငွာ က်င့္ျခင္း၊
၂။ အလံုးစံုေသာ ကာမဂုဏ္တို႔သည္ အျမဲမရွိကုန္, ဆင္းရဲဒုကၡတို႔ခ်ည္းသာ ျဖစ္ကုန္၏ ေဖာက္ျပန္ျခင္းသေဘာ ရွိကုန္၏ဟု မွန္ေသာ စကားကို ေျပာဆိုလ်က္ ထိုအမွန္ တရားကို ထူးေသာ ဉာဏ္ျဖင့္ သိ၍ ထိုကာမဂုဏ္တရားတို႔ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းရန္ က်င့္ျခင္း၊
၃။ အလံုးစံုေသာ ဘဝတို႔သည္ အျမဲမရွိကုန္, ဆင္းရဲဒုကၡတို႔ခ်ည္းသာ ျဖစ္ကုန္၏၊ ေဖာက္ျပန္ ျခင္းသေဘာ ရွိကုန္၏ဟု မွန္ေသာ စကားကို ေျပာဆိုလ်က္ ထိုအမွန္တရားကို ထူးေသာ ဉာဏ္ျဖင့္ သိ၍ ထိုဘဝတို႔ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းရန္ က်င့္ျခင္း၊
၄။ ငါဟူေသာ ကိုယ္ေကာင္ အတၱသည္ လည္းေကာင္း သူတစ္ပါးဟူေသာ ကိုယ္ေကာင္ အတၱသည္လည္းေကာင္း မည္သည့္ အဇၩတၱ သႏၲာန္ ဗဟိဒၶသႏၲာန္၌မွ် မရွိ, တစ္စံုတစ္ေယာက္ေသာ သူ၏ တစ္စံုတစ္ရာ သက္ဆိုင္သူ အတၱနိယ၏ အျဖစ္၌လည္း မရွိ, ဤသို႔စသည္ျဖင့္ မွန္ေသာ စကားကို ေျပာဆုိလ်က္ ထိုအမွန္တရားကို ထူးေသာဉာဏ္ျဖင့္ သိ၍ အာကိၪၥညာယတနဈာန္အက်င့္ကို က်င့္ျခင္း။
(အံ၊၁။၄၉၆။)
#####
႐ူပဘုံ၌ ျဖစ္ေသာ သစၥာ ၃ ပါး
****
၁။ ဒုကၡသစၥာ၊
၂။ သမုဒယသစၥာ၊
၃။ နိေရာဓသစၥာ။
(အဘိ၊ဝိ။၄၁၉။)
#####
အ႐ူပဘုံ၌ ျဖစ္ေသာ သစၥာ ၃ ပါး
******
၁။ ဒုကၡသစၥာ၊
၂။ သမုဒယသစၥာ၊
၃။ မဂၢသစၥာ။
(အဘိ၊ဝိ။၄၂၁။)
#######
ေလာကုတၱရာ သစၥာ ၂ ပါး
*******
၁။ မဂၢသစၥာ၊
၂။ နိေရာဓသစၥာ။
(အဘိ၊ဝိ။၄၂၂။)
######
သစၥာတရားကို ထိုးထြင္း၍ သိပုံ ၄ မ်ိဳး
****
၁။ ဒုကၡသစၥာကို ပရိညာပဋိေဝဓျဖင့္ ထိုးထြင္း၍ သိျခင္း၊
၂။ သမုဒယသစၥာကို ပဟာနပဋိေဝဓျဖင့္ ထိုးထြင္း၍ သိျခင္း၊
၃။ နိေရာဓသစၥာကို သစၧိကိရိယာပဋိေဝဓျဖင့္ ထိုးထြင္း၍ သိျခင္း၊
၄။ မဂၢသစၥာကို ဘာဝနာပဋိေဝဓျဖင့္ ထိုးထြင္း၍ သိျခင္း။
(ပဋိသံ။၂၅၃။) (ပဋိသံ။၂၅၇။)
######
သစၥာတရားကို ထိုးထြင္း၍ သိပုံ ၉ မ်ိဳး
********
၁။ ဒုကၡသစၥာကို ပရိညာပဋိေဝဓျဖင့္ ထိုးထြင္းသိျခင္း၊
၂။ သမုဒယသစၥာကို ပဟာနပဋိေဝဓျဖင့္ ထိုးထြင္းသိျခင္း၊
၃။ နိေရာဓသစၥာကို သစၧိကိရိယာ ပဋိေဝဓျဖင့္ ထိုးထြင္းသိျခင္း၊
၄။ မဂၢသစၥာကို ဘာဝနာပဋိေဝဓျဖင့္ ထိုးထြင္းသိျခင္း၊
၅။ တရားအားလုံးတို႔ကို အဘိညာပဋိေဝဓျဖင့္ ထုိးထြင္း၍ သိျခင္း၊
၆။ သခၤါရတရား အားလုံး တို႔ကို ပရိညာပဋိေဝဓျဖင့္ ထိုးထြင္း၍ သိျခင္း၊
၇။ အကုသိုလ္တရားအလုံးစုံကို ပဟာန ပဋိေဝဓျဖင့္ ထိုးထြင္း၍ သိျခင္း၊
၈။ မဂ္ေလးပါးတို႔ကို ဘာဝနာပဋိေဝဓျဖင့္ ထိုးထြင္း၍ သိျခင္း၊
၉။ နိဗၺာန္ကို မ်က္ေမွာက္ျပဳျခင္း သစၧိကိရိယာပဋိေဝဓျဖင့္ ထိုးထြင္း၍ သိျခင္း။
(ပဋိသံ။၂၅၃။)
(ပဋိသံ။၂၅၈။)
######
သစၥာေလးပါးကို တစ္ေပါင္းတည္း သိပုံ ၄ မ်ိဳး
******
၁။ အမွန္သေဘာဟူေသာ အျခင္းအရာ၊
၂။ အတၱ မဟုတ္ေသာ အနတၱသေဘာဟူေသာ အျခင္းအရာ၊
၃။ သစၥာသေဘာဟူေသာ အျခင္းအရာ၊
၄။ ထိုးထြင္း၍ သိျခင္းသေဘာဟူေသာ အျခင္းအရာ။
(ပဋိသံ။၂၉၄။)
#####
သစၥာေလးပါးကို တစ္ေပါင္းတည္း သိပုံ ၉ မ်ိဳး
*****
၁။ အမွန္သေဘာ ျဖစ္ျခင္း၊
၂။ အနတၱသေဘာ ျဖစ္ျခင္း၊
၃။ သစၥာသေဘာ ျဖစ္ျခင္း၊
၄။ ထိုးထြင္းသိျခင္း သေဘာ ျဖစ္ျခင္း၊
၅။ အဘိညာ သေဘာ ျဖစ္ျခင္း၊
၆။ ပရိညာသေဘာ ျဖစ္ျခင္း၊
၇။ ပဟာနသေဘာ ျဖစ္ျခင္း၊
၈။ ဘာဝနာ သေဘာ ျဖစ္ျခင္း၊
၉။ မ်က္ေမွာက္ျပဳျခင္း သေဘာ ျဖစ္ျခင္း။
(ပဋိသံ။၂၉၅။)
######
သစၥာေလးပါးကို တစ္ေပါင္းတည္း သိပုံ ၁၂ မ်ိဳး
********
၁။ အမွန္သေဘာအားျဖင့္ သိျခင္း၊
၂။ အနတၱ သေဘာအားျဖင့္ သိျခင္း၊
၃။ သစၥာသေဘာအားျဖင့္ သိျခင္း၊
၄။ ထိုးထြင္းသိျခင္းသေဘာ အားျဖင့္ သိျခင္း၊
၅။ ထူးျခားစြာ သိျခင္းသေဘာအားျဖင့္ သိျခင္း၊
၆။ ပိုင္းျခားသိျခင္း သေဘာအားျဖင့္ သိျခင္း၊
၇။ ေဆာင္ျခင္းသေဘာအားျဖင့္ သိျခင္း၊
၈။ အမွန္သေဘာအားျဖင့္ သိျခင္း၊
၉။ သိအပ္ေသာ သေဘာအားျဖင့္ သိျခင္း၊
၁၀။ မ်က္ေမွာက္ျပဳျခင္းသေဘာအားျဖင့္ သိျခင္း၊
၁၁။ ေတြ႕ထိျခင္းသေဘာအားျဖင့္ သိျခင္း၊
၁၂။ အထူးသိျခင္းသေဘာအားျဖင့္ သိျခင္း။
(ပဋိသံ။၂၉၆။)
######
သစၥာေလးပါးကို တစ္ေပါင္းတည္း သိပုံ ၁၆ မ်ိဳး
******
၁။ ႏွိပ္စက္ျခင္း သေဘာ၊
၂။ ျပဳျပင္ျခင္း သေဘာ၊
၃။ ပူပန္ျခင္းသေဘာ၊
၄။ ေဖာက္ျပန္ျခင္းသေဘာအားျဖင့္ ဒုကၡသစၥာကို ထိုးထြင္း သိျခင္း၊
၅။ အားထုတ္ျခင္းသေဘာ၊
၆။ အေၾကာင္းရင္းသေဘာ၊
၇။ ေပါင္းစပ္ျခင္း သေဘာ၊
၈။ ေၾကာင့္ၾကျခင္းသေဘာအားျဖင့္ သမုဒယသစၥာကို ထိုးထြင္းသိျခင္း၊
၉။ လြတ္ေျမာက္ ျခင္းသေဘာ၊
၁၀။ ကင္းဆိတ္ျခင္းသေဘာ၊
၁၁။ မျပဳအပ္ျခင္းသေဘာ၊
၁၂။ မေသျခင္း သေဘာအားျဖင့္ နိေရာဓသစၥာကို ထိုးထြင္းသိျခင္း၊
၁၃။ ထြက္ေျမာက္ျခင္းသေဘာ၊
၁၄။ ဟိတ္သေဘာ၊
၁၅။ ျမင္ျခင္းသေဘာ၊
၁၆။ အႀကီးအမွဴးသေဘာအားျဖင့္ မဂၢသစၥာကို ထိုးထြင္းသိျခင္း၊
မွတ္ခ်က္။ ။ႂကြင္းက်န္ေသာ အနတၱသေဘာမွ အထူးသိျခင္း သေဘာ အထိ ၁၁-ပါးေသာ သိျခင္းရွိရာတို႔၌လည္း အလားတူ (၁၆) ပါးေသာ အျခင္းအရာတို႔ကို သိအပ္ ကုန္၏။
(ပဋိသံ။၂၉၆-၂၉၇။)
#####
သစၥာေလးပါးကို မွန္ေသာသေဘာ အျဖစ္ျဖင့္ တစ္ေပါင္းတည္း သိပုံ ၉ မ်ိဳး
******
၁။ ဒုကၡ၏ ဒုကၡသေဘာသည္ အမွန္သေဘာ ျဖစ္၏ဟု သိျခင္း၊
၂။ သမုဒယ၏ သမုဒယသေဘာသည္ အမွန္သေဘာ ျဖစ္၏ဟု သိျခင္း၊
၃။ နိေရာဓ၏ နိေရာဓသေဘာသည္ အမွန္သေဘာ ျဖစ္၏ဟု သိျခင္း၊
၄။ မဂၢ၏ မဂၢသေဘာသည္ အမွန္သေဘာ ျဖစ္၏ဟု သိျခင္း၊
၅။ အဘိညာ၏ အဘိညာ သေဘာသည္ အမွန္သေဘာ ျဖစ္၏ဟု သိျခင္း၊
၆။ ပရိညာ၏ ပရိညာသေဘာသည္ အမွန္သေဘာ ျဖစ္၏ဟု သိျခင္း၊
၇။ ပဟာန၏ ပဟာန္သေဘာသည္ အမွန္သေဘာ ျဖစ္၏ဟု သိျခင္း၊
၈။ ဘာဝနာ၏ ဘာဝနာသေဘာသည္ အမွန္သေဘာ ျဖစ္၏ဟု သိျခင္း၊
၉။ မ်က္ေမွာက္ျပဳျခင္း၏ မ်က္ေမွာက္ျပဳျခင္းသေဘာသည္ အမွန္သေဘာ ျဖစ္၏ဟု သိျခင္း။
(ပဋိသံ။၂၉၅။)
#####
သစၥာေလးပါးကို မွန္ေသာသေဘာအျဖစ္ျဖင့္ တစ္ေပါင္းတည္း သိပုံ ၄ မ်ိဳး
*******
၁။ ဒုကၡ၏ ဒုကၡသေဘာသည္ အမွန္သေဘာ ျဖစ္ျခင္း၊
၂။ သမုဒယ၏ သမုဒယသေဘာသည္ အမွန္ သေဘာ ျဖစ္ျခင္း၊
၃။ နိေရာဓ၏ နိေရာဓသေဘာသည္ အမွန္သေဘာ ျဖစ္ျခင္း၊
၄။ မဂၢ၏ မဂၢသေဘာသည္ အမွန္သေဘာ ျဖစ္ျခင္း။
(ပဋိသံ။၂၉၄။)
#####
သစၥာေလးပါးကို မွန္ေသာသေဘာ အျဖစ္ျဖင့္ တစ္ေပါင္းတည္း သိပုံ ၉ မ်ိဳး
*******
၁။ ဒုကၡ၏ ဒုကၡသေဘာသည္ အမွန္သေဘာ ျဖစ္၏ဟု သိျခင္း၊
၂။ သမုဒယ၏ သမုဒယသေဘာသည္ အမွန္သေဘာ ျဖစ္၏ဟု သိျခင္း၊
၃။ နိေရာဓ၏ နိေရာဓသေဘာသည္ အမွန္သေဘာ ျဖစ္၏ဟု သိျခင္း၊
၄။ မဂၢ၏ မဂၢသေဘာသည္ အမွန္သေဘာ ျဖစ္၏ဟု သိျခင္း၊
၅။ အဘိညာ၏ အဘိညာ သေဘာသည္ အမွန္သေဘာ ျဖစ္၏ဟု သိျခင္း၊
၆။ ပရိညာ၏ ပရိညာသေဘာသည္ အမွန္သေဘာ ျဖစ္၏ဟု သိျခင္း၊
၇။ ပဟာန၏ ပဟာန္သေဘာသည္ အမွန္သေဘာ ျဖစ္၏ဟု သိျခင္း၊
၈။ ဘာဝနာ၏ ဘာဝနာသေဘာသည္ အမွန္သေဘာ ျဖစ္၏ဟု သိျခင္း၊
၉။ မ်က္ေမွာက္ျပဳျခင္း၏ မ်က္ေမွာက္ျပဳျခင္းသေဘာသည္ အမွန္သေဘာ ျဖစ္၏ဟု သိျခင္း။
(ပဋိသံ။၂၉၅။)
#######
သစၥာေလးပါးတို႔၌ အာကာရ ၁၂ မ်ိဳး
*****
၁။ ဒုကၡသစၥာ၌ သစၥဉာဏ္၊ ကိစၥဉာဏ္၊ ကတဉာဏ္အားျဖင့္ အျခင္းအရာ အာကာရ (၃) မ်ိဳး၊
၂။ သမုဒယသစၥာ၌ သစၥဉာဏ္၊ ကိစၥဉာဏ္၊ ကတဉာဏ္ အားျဖင့္ အျခင္းအရာ အာကာရ (၃) မ်ိဳး၊
၃။ နိေရာဓသစၥာ၌ သစၥဉာဏ္၊ ကိစၥဉာဏ္၊ ကတဉာဏ္အားျဖင့္ အျခင္းအရာ အာကာရ (၃) မ်ိဳး၊
၄။ မဂၢသစၥာ၌ သစၥဉာဏ္၊ ကိစၥဉာဏ္၊ ကတဉာဏ္အားျဖင့္ အျခင္းအရာ အာကာရ (၃) မ်ိဳး ေပါင္း (၁၂) မ်ိဳး။
(သာရတၳ၊ဋီ၊၃။၁၈၀။)
########
Ven IndacaryaMawgyun
No comments:
Post a Comment